Hợp chất đánh lừa Curcumin: cảnh báo cho các nhà hóa học

Ẩn nấp bên trong thứ gia vị màu vàng là một kẻ đánh lừa hóa học: Curcumin, một phân tử được tán dương rộng rãi là có dược tính, nhưng cũng là chất cho tín hiệu giả khi xét nghiệm sàng lọc thuốc. Nhiều năm qua, các nhà hóa học đã kêu gọi thận trọng về chất Curcumin và các hợp chất khác có thể gây nhầm lẫn cho các thợ săn lùng dược phẩm ngây thơ.

Nay, trong một nỗ lực để ngăn chặn dòng chảy liên tục của các nghiên cứu rối tung rối mù, các nhà khoa học đã công bố những đánh giá quan trọng toàn diện nhất về Curcumin, kết luận rằng không có bằng chứng cho thấy nó có bất kỳ lợi ích điều trị nào cụ thể, mặc dù có hàng ngàn tài liệu nghiên cứu và hơn 120 thử nghiệm lâm sàng. Các nhà khoa học hy vọng rằng báo cáo của họ sẽ ngăn chặn lãng phí thêm cho nghiên cứu và cảnh báo thận trọng với khả năng là các hóa chất thường có thể hiển thị như là cú đấm trúng đích ('hit') trong sàng lọc dược phẩm, nhưng ít có khả năng để tạo ra một loại thuốc.

"Curcumin là một câu chuyện cảnh báo", Michael Walters nói. Ông là nhà hóa dược tại Đại học Minnesota ở Minneapolis, và là tác giả chính của bài tổng quan (K. M. Nelson et al. J. Med. Chem. http://dx.doi.org/10.1021/acs.jmedchem.6b00975; 2017), được công bố vào ngày 11 tháng giêng. Thông thường, sàng lọc dược phẩm phát hiện một hóa chất gắn vào một vị trí bám của một protein liên quan đến bệnh, gợi ý rằng nó có thể là điểm khởi đầu cho một loại thuốc. Nhưng một số phân tử, chẳng hạn như Curcumin, có vẻ cho thấy có hoạt tính đặc hiệu như vậy, nhưng thật ra là không có gì cả. Các phân tử này có thể phát huỳnh quang tự nhiên, ngăn chặn việc thử dùng huỳnh quang làm tín hiệu cho việc gắn protein. Chúng có thể phá vỡ màng tế bào, đánh lừa các thử nghiệm để dò tìm các loại thuốc hướng đích tới các protein đặc hiệu màng tế bào. Chúng cũng có thể âm thầm phân hủy thành các chất khác, có các đặc tính khác, hoặc có chứa các tạp chất mang các hoạt tính sinh học riêng.

Các nhà hóa học gọi các chất gây khó chịu này la PAINS (pan-assay interference compounds, các chất gây nhiễu liên thử nghiệm) và Curcumin là một trong những chất tồi tệ nhất. "Curcumin là một ví dụ điển hình của những phân tử pha tạp khi sàng lọc thuốc", James Inglese nói. Ông là người chỉ đạo phát triển thử nghiệm và công nghệ sàng lọc tại Trung tâm tiên tiến Quốc gia về Khoa học dịch mã (protein) ở Bethesda, Maryland. "Rất nhiều người làm công việc này, về mặt kỹ thuật không lường được hết các vấn đề mà điều này có thể gây ra".

"Phần lớn công sức và kinh phí đã bị lãng phí vào nghiên cứu Curcumin," Gunda Georg nói. Bà là đồng Tổng biên tập của Journal of Medicinal Chemistry, Tạp chí đã công bố bài tổng quan này. Mặc dù vậy, bà nói: Tạp chí của bà vẫn nhận được một dòng chảy thường xuyên của các bản thảo bài báo về Curcumin. Curcumin đã được đề xuất để điều trị các rối loạn, như rối loạn cương dương, chứng rậm lông, rụng tóc, ung thư và bệnh Alzheimer, ông Guido Pauli nói. Ông là một nhà nghiên cứu các chất sản phẩm tự nhiên tại Đại học Illinois tại Chicago và là đồng tác giả của bài tổng quan. Nhưng nó không bao giờ mang lại sự điều trị bệnh được chứng minh.

Pauli cho rằng một phần của vấn đề là các nhà nghiên cứu không bao giờ biết phân tử mà họ đang nghiên cứu là gì. Chiết xuất bột nghệ có chứa hàng chục hợp chất ngoài Curcumin, mà chính nó được sử dụng như một cách viết tắt cho ba phân tử liên quan chặt chẽ. Trong một số trường hợp, các nhà nghiên cứu có thể quan sát hiệu ứng sinh học đầy hứa hẹn nhưng hoạt tính thường gán cho các phân tử sai.

Những sự hiểu lầm tự nuôi dưỡng chúng, ông Walters nói. Curcumin được báo cáo là có hoạt tính ngay cả khi việc khảo nghiệm có khiếm khuyết. "Mọi người chấp nhận những gì có trong tài liệu tham khảo là chính xác, trên cơ sở đó xây dựng giả thuyết, mặc dù giả thuyết đó không thể đứng vững". Còn các nhà khoa học dường như không kiểm tra các tài liệu để xem liệu các hợp chất đã được “cắm cờ” là có vấn đề. Từ năm 2009, có ít nhất 15 bài báo về chất Curcumin đã bị gỡ bỏ và hàng chục bài phải đính chính.

Nhiều nhà nghiên cứu vẫn lạc quan về Curcumin. "Có bằng chứng cho thấy các hoạt tính sinh học của các chất thuộc nhóm Curcumoids là có thật," Julie Ryan, một nhà nghiên cứu ung thư bức xạ tại Đại học Trung tâm Y khoa Rochester ở New York cho biết. Bà nói rằng: nó tương tác với nhiều loại protein khác nhau, và vì vậy, nó hoạt động khác với nhiều loại thuốc khác. Ryan đã thử nghiệm Curcumin trên lâm sàng đối với bệnh viêm da cho hơn 600 người. Mặc dù bà chưa tìm thấy hiệu quả đáng kể, nhưng bà cho biết có định hướng bảo đảm cho nghiên cứu tiếp. Bà nghĩ rằng các dạng biến đổi hóa học của Curcumin có thể kiểm chứng hiệu quả hơn khi hướng tới được các tổ chức mô.

Nhưng bài tổng quan cho thấy, nhận được câu trả lời thật sự là rất khó, ông Bill Zuercher, một nhà sinh hóa học tại Đại học North Carolina tại Chapel Hill nói. "Có thể rất tốt là trường hợp mà Curcumin hoặc chiết xuất từ nghệ có tác dụng có lợi, nhưng đi sâu xuống đáy của vấn đề là phức tạp và có khả năng là không thể", ông nói.

Theo http://www.nature.com/news/deceptive-curcumin-offers-cautionary-tale-for-chemists-1.21269.​