Khoa học - nền tảng của mọi thứ

Vì vậy, chúng ta cần đưa việc đầu tư mạnh mẽ và hỗ trợ hiệu quả cho nghiên cứu cơ bản trong khoa học, cũng như cho hệ thống giáo dục STEM (viết tắt của các từ khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học bằng tiếng Anh- ND) và phổ biến đến cộng đồng thành ưu tiên hàng đầu của quốc gia. Chúng ta cần tầm nhìn dài hạn cho đầu tư R&D vì lợi ích tương lai lâu dài của quốc gia, cũng như việc chúng ta cần nuôi dưỡng, giáo dục và truyền cảm hứng cho con cái chúng ta từ khi còn trên ghế nhà trường để chúng có thể thành công trong thị trường cạnh tranh toàn cầu ngày càng gia tăng. Thành công của nghiên cứu cơ bản cần thời gian và sự kiên nhẫn. Khoản tài trợ kinh phí thông thường kéo dài khoảng năm năm để các chuyên gia thu thập dữ liệu, phân tích cụ thể, và xác nhận lại những kết quả. Thực sự, tiến hành nghiên cứu cơ bản cũng có nghĩa là theo đuổi sự tò mò của con người và khám phá những câu hỏi vốn không thể có những câu trả lời hay ứng dụng tức thì. Nhưng nhiều vấn đề quan trọng mà đất nước phải đối mặt hôm nay, từ việc đảm bảo an ninh năng lượng, cung cấp thực phẩm an toàn đến những tiến bộ của y học để giảm bệnh tật cho cuộc sống tốt lành và bền vững, sẽ được mở ra dựa trên những phát minh bắt nguồn từ những nghiên cứu khoa học cơ bản; đồng thời nhiều nghiên cứu cơ bản cũng mang đến lợi nhuận đầu tư trực tiếp rất lớn. Chẳng hạn, một báo cáo của Công ty nghiên cứu Thực hành quan hệ đối tác công nghệ Battelle, ước lượng rằng từ năm 1988 đến 2010, đầu tư liên bang vào nghiên cứu về gene trị giá 3,8 tỷ USD đã tạo ra tác động kinh tế với quy mô 796 tỷ USD. Như vậy, đầu tư vào nghiên cứu công nghệ gene đã tạo ra một khoản lợi nhuận lên tới 141 USD trên mỗi USD bỏ ra.

***

Như vậy, nghiên cứu cơ bản mang lại phúc lợi, sự tăng trưởng kinh tế và tạo nên công ăn việc làm. Nó cũng ngày càng truyền cảm hứng đến công chúng - những người mà giờ đây có thể tham gia trực tiếp vào việc nghiên cứu khoa học cơ bản. Chúng tôi có thể biết rõ rằng, nghiên cứu cơ bản đã thu hút trí tưởng tượng của công chúng như thế nào qua sự đồng tình hưởng ứng của hàng trăm ngàn người đầy nhiệt huyết xung quanh phong trào khoa học công dân và phong trào sáng chế (Maker Movement). Các nhà khoa học công dân là những người như bạn và tôi có thể giúp các nhà khoa học tiến hành các nghiên cứu cơ bản bằng cách tạo ra các khảo sát hoặc là các phương thức khác. Chẳng hạn, trang web Zooniverse (https://www. zooniverse.org/) cho phép mọi người lập danh mục các thiên thể từ hình ảnh của NASA. Zooniverse có hơn một triệu nhà khoa học công dân tình nguyện! Chính dự án công dân khoa học Whale.FM của tạp chí Scientific American đã thiết lập được danh mục tiếng kêu của các loài cá voi nhờ các mẩu tin do công dân gửi đến chỉ trong vòng hai tháng, tương đương công việc vài năm trời trong phòng thí nghiệm của các nhà nghiên cứu. Mới đây, các tình nguyện viên bằng cách sử dụng trò chơi trực tuyến Foldit gấp nếp protein đã giải quyết một câu đố vốn vượt quá sự hiểu biết của các nhà nghiên cứu HIV trong 15 năm. Và phong trào sáng chế cũng là sự kiện phi thường mà Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ Hoa Kỳ vẫn đang duy trì qua các Hội chợ Sáng chế (Maker Faire).

Thêm một góc nhìn nữa về giá trị của nghiên cứu cơ bản. Tôi nhìn sang thế hệ tiếp theo. Tôi đã nói với con gái lớn của tôi, Selina - cô bé có kế hoạch học cùng một lúc khoa học máy tính và thiết kế đồ họa, rằng tôi sẽ nói về chủ đề này. Tôi đã hỏi con gái mình, tại sao khoa học lại quan trọng. Và tôi hỏi cô bé, tôi nên giải thích nó quan trọng như thế nào?

“Thật đơn giản”, mẹ cô bé nói với tôi. “Khoa học là nền tảng của mọi thứ.”

Và thực sự như vậy. Khoa học không phải là một chuỗi những dữ liệu thực tế hoặc trí tuệ mà thế hệ đi trước truyền lại. Nó là một hệ thống cho sự đổi mới và tiến bộ – và là sự phát minh tốt nhất của nhân loại cho mục tiêu khám phá chân lý và thấu hiểu sự vận hành của thế giới.

Khoa học như thể là nhiên liệu cho sự phát triển kinh tế của một quốc gia, và định hình nên con đường cho thế hệ trẻ của chúng ta trong thị trường cạnh tranh toàn cầu. Khoa học mang đến cho đất nước, cũng như mỗi chúng ta điều tốt nhất. Đó là tất cả lý do tại sao nghiên cứu khoa học cơ bản cần sự cam kết và đầu tư mạnh mẽ.

Maritte DiChristina

Thanh Tâm lược dịch