Nhà khoa học rất sợ những phiền lụy hành chính

TTD: Được biết Giáo sư đã thực hiện công trình này một mình, và không nhận được khoản tài trợ nào cả?

NQH: Đơn giản thôi, vì tôi không dám làm phiền người khác và cũng không muốn ai làm phiền mình trong công việc này.

TTD: Xin Giáo sư nói cụ thể hơn được không?

NQH: Chẳng qua là tôi muốn tự do làm việc. Làm nghiên cứu khoa học mà thoát khỏi những sự phiền lụy, ràng buộc, được bao nhiêu thì hay bấy nhiêu. Với công trình biên soạn này, tôi không xin tài trợ của các cơ quan nhà nước, vì tôi sợ đang loay hoay tra cứu, mải mê suy ngẫm, hý hoáy gõ chữ, thì bộ phận hành chính tài vụ kêu phải kê khai này tờ này tờ nọ, rồi xét duyệt từ dưới lên trên, kiểm tra giữa kỳ, rồi giải trình kinh phí, hội đồng nghiệm thu các cấp, và đánh giá, xếp loại, v.v. 

Còn nói “làm một mình” là có ý trỏ đây không phải là công trình tập thể, bày ra cho nhiều người làm, chứ không có nghĩa tôi không cần ai giúp đỡ, như trong việc sưu tầm tư liệu hay trong khâu chế bản điện tử bản thảo chẳng hạn, không nhờ vả không được. Không biết các công trình khác thế nào, chứ làm tự điển như tôi mà bày vẽ ra làm tập thể, nhiều khi cũng oải lắm. Tôi đã “ngấm” rồi. Huống hồ đã không có tài trợ, thì lấy tiền đâu để “chia sẻ” với anh em trong nhóm. 

TTD: Dẫu sao thì làm khoa học vẫn phải cần đến kinh phí lớn mới có được tác phẩm lớn chứ, thưa Giáo sư. 

NQH: Đúng vậy. Có được kinh phí từ đâu đó “rót” xuống cho mình để làm khoa học thì tốt quá. Nhưng làm sao bớt bớt đi những thủ tục giấy tờ hành chính, giảm bớt đi cho học giả những căng thẳng ngoài chuyên môn của họ, thì hiệu quả công việc sẽ khả quan hơn. Giá có cơ quan nào hoặc doanh nghiệp hay đại gia nào, một khi đã tín nhiệm học giả nào đó rồi, thì mở hầu bao tài trợ “không hoàn lại” cho học giả đó làm một công trình ra tấm ra món, và đứng ra in cho nữa, thì hay biết mấy. Thì cũng như các vị ấy bỏ tiền ra làm giải thưởng cho hoa hậu thôi mà. Nghiên cứu cần tiền đã đành, nhưng đến khâu in ấn công trình cũng đòi hỏi kinh phí bất ngờ: Nếu Hội Bảo tồn Di sản Chữ Nôm (Hoa Kỳ) không tài trợ 15.000 USD và Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam không chi hơn 3.600 USD nữa cho việc xuất bản thì bộ Tự điển Chữ Nôm dẫn giải của tôi làm sao có thể ra mắt độc giả được. Tại đây, cho tôi xin ngỏ lời cảm ơn tất cả mọi người đã giúp đỡ tôi thực hiện được công trình nghiên cứu và biên soạn của mình.

TTD: Trân trọng cảm ơn Giáo sư về cuộc trò chuyện này!

Trần Trọng Dương thực hiện