Phát hiện sóng hấp dẫn tỏa ra từ hai hố đen sáp nhập

Hình ảnh mô phỏng hai hố đen sáp nhập tạo ra những gợn sóng cách đây 1,3 tỷ năm. Ảnh: SXS

Trong cuộc họp báo diễn ra hôm qua tại Washington, Mỹ, ông David Reitze, giám đốc điều hành Trạm quan sát Sóng hấp dẫn bằng tia Laser giao thoa (LIGO), tuyên bố phát hiện trên trước các nhà nghiên cứu khác.

Theo ông Reitze, sóng hấp dẫn, những gợn sóng lăn tăn giữa không gian - thời gian, được tạo ra bởi sự sáp nhập của hai hố đen. Một hố đen có khối lượng lớn tương đương 29 Mặt Trời trong khi hố đen còn lại tương đương 36 Mặt Trời. Mỗi hố đen có đường kính khoảng 50 km.

Các nhà khoa học ở LIGO ước tính khoảng 1,3 tỷ năm về trước, hai hố đen va chạm ở tốc độ bằng một nửa vận tốc ánh sáng. Sóng hấp dẫn xuyên qua mọi vật thể và băng qua vũ trụ trước khi đến Trái Đất. Sóng hấp dẫn kéo giãn và đè nén không gian xung quanh Trái Đất giống như làm biến dạng miếng thạch.

Tuy nhiên, các sóng nhỏ đến mức chỉ thiết bị phát hiện có khả năng đo biến dạng bằng 0,001 kích thước hạt proton như LIGO mới quan sát được. Sóng hấp dẫn được phát hiện vào ngày 14/9/2015.

Các nhà khoa học nghe thấy âm thanh của hai hố đen va vào nhau kéo dài 0,2 giây. Tuy sóng hấp dẫn không phải là sóng âm thanh, tần số mà vụ va chạm phát ra trong 0,001 giây cuối cùng khi hai hố đen ở cách nhau vài kilomet là tần số con người có thể nghe được, theo Deirdre Shoemaker, nhà vật lý làm việc tại LIGO.

LIGO là một hệ thống gồm hai máy phát giống hệt nhau, nằm ở Livingston, Louisiana và Hanford, Washington. Chúng được xây dựng cẩn thận để phát hiện những rung động siêu nhỏ từ sóng hấp dẫn lan truyền. Dự án do các nhà khoa học từ Viện Công nghệ California (Caltech) và Viện Công nghệ Massachusette (MIT) thành lập và hoạt động nhờ nguồn quỹ từ Hiệp hội Khoa học Mỹ.

Nhóm nghiên cứu ở LIGO phát hiện sóng hấp dẫn với độ tin cậy hơn 5 sigma. "Chúng tôi cần tới 6 tháng để dám chắc kết quả này đúng", Shoemaker chia sẻ.

Phương Hoa