‘Từ 34.000 tỷ xuống 800 tỷ đồng, tôi sợ quá!’

Sáng 27/9, UB Thường vụ Quốc hội họp bàn thảo luận về tờ trình Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận tại buổi thảo luận sáng 27/9. (Ảnh: Văn Chung).

Bộ vừa viết sách vừa thẩm định có khách quan?

Chủ nhiệm UB Tài Chính ngân sách của Quốc hội ông Phùng Quốc Hiển lo sợ nhiều bộ SGK sẽ làm nặng cặp sách của học sinh vì có thể phụ huynh, giáo viên sẽ muốn con em tham khảo nhiều sách khác nhau.

Đồng tình cần bộ SGK cơ bản của Bộ GD-ĐT nhưng ông Hiển lo các bộ SGK khác phải tính thế nào.

Kinh phí gần 800 tỷ Nhà nước có thể đáp ứng được, nhưng chắc chắn có nhiều khoản khác nữa phải chi. Ông Hiển đề nghị bộ cần chủ động trong xây dựng kế hoạch kinh phí để đáp ứng được. Nhất là cần tạo chủ động cho các địa phương.

Chủ tịch hội đồng dân tộc quốc hội K’so Phước thấy tờ trình “không có gì sai, rất hay nhưng vẫn chung chung”.

“Tôi quan tâm đến các vấn đề từ thực tiễn, tôi quan tâm đến việc dạy dỗ học sinh. Cấp 1 học sinh găp người lớn còn chào hỏi, nhưng càng lên cao càng ít chào hỏi, đó là một biểu hiện nhỏ nhưng rất đáng suy nghĩ. Tất cả đều bắt nguồn từ sản phẩm giáo dục cả, vì vậy rất cần lưu ý việc dạy người trong giáo dục phổ thông mới. Đồng thời, phải chú trọng dạy lịch sử cho học sinh” – ông đề nghị.

Chủ nhiệm văn phòng quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc nêu ý kiến: “Bộ vừa tham gia biên soạn bộ SGK, vừa thẩm định thì có khách quan hay không?”

Ông Phúc mong muốn có một bộ SGK chuẩn, huy động được trí tuệ, sáng tạo của các tổ chức cá nhân biên soạn và đề nghị Bộ không soạn, chỉ nên thẩm định và chọn ra một bộ chuẩn để dạy và học, còn lại các bộ khác chỉ là sách tham khảo. Nhiều bộ thì rất dễ giáo viên học sinh phải mua nhiều, tham khảo nhiều, con nhà nghèo lấy đâu ra tiền mà mua nhiều.

“Các nước đã vận dụng cách này nhiều. Việt Nam đi sau thì nên học tập. Làm như vậy thì sẽ có 1 bộ SGK chuẩn, khách quan, cũng giảm được chi phí đi. Theo đó, bộ SGK nào được chọn thì mới được cấp kinh phí” – ông Phúc nêu ý kiến.

Phó Chủ tịch Quốc hội, Uông Chu Lưu lại ủng hộ việc cả Bộ và các tổ chức, cá nhân cùng tham gia biên soạn SGK.

Theo ông: “Bộ là cũng là một chủ thể tham gia vào quá trình biên soạn SGK, giúp việc Chính phủ trong vấn đề này, họ có nhiều kinh nghiệm. Các bộ SGK sẽ do Hội đồng thẩm định quốc gia thẩm định độc lập, vì thế không sợ mất khách quan. Bộ GD-ĐT tham gia biên soạn để bảo đảm tính chủ động, mặt khác cũng không làm ảnh hưởng đến tính cạnh tranh trong biên soạn SGK.

Cũng không nên hạn chế các tổ chức, cá nhân không biên soạn SGK về lịch sử, địa lý vì sợ sai sót, nhạy cảm. vì Hội đồng thẩm định quốc gia sẽ thẩm định trước khi cho lưu hành”.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan băn khoăn: “Nếu Bộ cũng viết SGK các trường không chọn SGK của Bộ thì sao? Lúc đó bao nhiêu tiền đổ cho Bộ GD-ĐT biên soạn thì tính thế nào?”.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại buổi thảo luận sáng 27/9 (Ảnh: V.Chung).

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cho rằng việc biên soạn SGK, ban đầu Chính phủ chủ trương 2 phương án, đã có nhiều ý kiến đóng góp. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng nếu Bộ GD-ĐT không làm SGK thì tính chủ động không có. Nếu đến thời điểm mà không có bộ SGK nào đạt chuẩn thì sao? Vì vậy, đa số ý kiến đề xuất chỉ nên trình ra Quốc hội phương án là Bộ GD-ĐT cùng tham gia biên soạn SGK.

Còn đơn giản, cần soạn lại

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng sau nhiều lần xem xét thì đến nay đề án đã cơ bản ổn, nhưng phải tính toán thêm.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho ý kiến tại buổi thảo luận sáng 27/9 (Ảnh: V.Chung)

“Chương trình bắt đầu từ học, dạy, thi. SGK cũng vậy. Vậy làm sao phải bảo đảm tính đồng bộ, ăn khớp, khả thi. Tôi chưa hiều sẽ làm thế nào?. Vì đây là vấn đề hệ trọng nên phải rất rõ về mọi vấn đề, nhất là quan điểm, mục tiêu của CT-SGK”.

Hiện điều kiện các nơi còn khác nhau, trình độ thầy-trò, cơ sở vật chất khác nhau vậy thì thống nhất CT thế nào đây? Đồng ý là có vận dụng ở từng địa phương, có nhiều khái niệm mới (CT, SGK, tài liệu giáo dục) thì sau này thi cử có bảo đảm thống nhất không?,..

“Lần này QH ra Nghị quyết để thực hiện nên phải đưa ra được mục tiêu, yêu cầu, nội dung, tiền bạc, cách tổ chức thực hiện để bảo đảm tính khả thi. Dự thảo Nghị quyết vẫn chỉ như lời bình, còn đơn giản quá.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng cần soạn lại dự thảo Nghị quyết, tập trung vào CT-SGK thôi. Yêu cầu 1 chương trình thế nào phải nói rõ. Giao cho Bộ GD-ĐT trình Chính phủ hay tự Bộ GD-ĐT quyết cũng phải đưa vào Nghị quyết. Chương trình bảo đảm mục tiêu, yêu cầu nào nào, gắn với SGK, nhà trường, xã hội ra sao? Viện biên soạn chương trình do ai làm? Tất cả các nội dung này phải rõ”.

Nghị quyết cũng phải nói rõ việc lựa chọn SGK, kể cả SGK do Bộ GD-ĐT soạn hay tổ chức, cá nhân khác biên soạn.

Các vấn đề tích hợp, phân hóa bằng tự chọn môn học,..theo Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng cũng còn tối nghĩa, chưa rõ ràng.

“Đa thư đoan mục, lắm thầy rầy ma” tôi nhắc đi nhắc lại điều đó, cẩn thận không lại ra những sản phẩm giáo dục đầy tự do.

Về vấn đề kinh phí, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng đặt câu hỏi có nên đưa vào Nghị quyết gần 800 tỷ đồng không, hay chỉ phân ra từng hạng mục để Chính phủ duyệt. “Ta chốt 800 tỷ đồng sau này thành vài ngàn tỷ đồng thì tính sao? Từ 34.000 tỷ đồng xuống còn 800 tỷ đồng. Tôi sợ quá. Vì thế, có cần chốt con số không hay đưa ra hạng mục và hàng năm Chính phủ duyệt để làm”.

Tổng kết ý kiến thảo luận của các thành viên thường vụ QH, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng cho rằng tờ trình đề án đổi mới CT, SGK lần này Chính phủ đã tiếp thu nghiêm túc ý kiến của UBTV Quốc hội. Vì vậy, tại phiên họp này, UBTV Quốc hội tán thành cần đưa ra Quốc hội để ban hành Nghị quyết, thống nhất về mục tiêu đổi mới SGK để thực hiện NQ 29.

Thống nhất xã hội hóa biên soạn SGK nhưng đây là điểm mới, tác động sâu sắc đến quản lý Nhà nước nên cần làm rõ trách nhiệm của Bộ GD-ĐT trong quá trình biên soạn, thẩm định, cho phép sử dụng bộ SGK. Cần làm rõ trách nhiệm của Bộ GD-ĐT, chính quyền các cấp, đội ngũ giáo viên để bảo đảm thực hiện đề án.

Theo bà Phóng: Thống nhất lộ trình, kinh phí thực hiện biện soạn SGK, nhưng cần quan tâm đến vùng khó khăn. Dự thảo Nghị quyết chỉ nên ghi rõ chủ trương, mục chi về kinh phí, không nên ghi con số cụ thể.

“Bộ GD-ĐT cần hoàn thiện thêm các ý kiến góp ý để trình ra QH tại kỳ họp tới. Cần bảo đảm Nghị quyết ra đời phải thực hiện được ngay” – bà nhấn mạnh

• Văn Chung