Biến chủng nCoV đang phổ biến trên thế giới

6 tháng đại dịch, nCoV đã có những thay đổi nhất định để thích nghi với từng khu vực. Biến chủng cho phép virus xâm nhập vào tế bào dễ dàng, thuận lợi lây lan hơn.

Hiện, các nhà khoa học đã phát hiện 99 đột biến của nCoV trên thế giới. Tuy nhiên, các chuyên gia đặc biệt chú ý đến đột biến D614G, có sự thay đổi đáng kể cấu trúc protein gai trên bề mặt, giúp virus bám dính vào cơ thể bệnh nhân dễ dàng hơn.

Biến chủng này không mới, thường được gọi là thể G, xuất hiện lẻ tẻ trong các mẫu bệnh phẩm của người nhiễm nCoV từ khi dịch mới khởi phát ở Vũ Hán cho đến tận tháng 2. Tuy nhiên, khi xâm nhập vào Mỹ và các nước châu Âu, thể G tăng lên nhanh chóng. Các phân tích chỉ ra rằng hiện nay chủng D614G tồn tại ở hơn 70% ca nhiễm được xác nhận trên toàn thế giới, gần 100% tại châu Âu.

Báo cáo đăng tải trên Tạp chí Cell, ngày 2/7, lập luận rằng sự gia tăng biến thể G là do chọn lọc tự nhiên. Nghiên cứu phát hiện các virus đã đột biến mất ít thời gian để xâm nhập tế bào hơn, từ đó vượt qua các chủng khác, chiếm ưu thế trong chuỗi lây nhiễm toàn cầu.

Các mẫu virus được tìm thấy vào tháng 12/2019 tại Vũ Hán được gọi là thể D. Trước ngày 1/3, hơn 90% người nhiễm bệnh mang chủng nCoV này. Thể G bắt đầu trở nên phổ biến vào tháng 3, do tốc độ lây lan mạnh hơn nhiều so với thể D.

Tiến sĩ Bette Korber, làm việc tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos, New Mexico, tác giả chính của báo cáo đăng tải trên Cell, cho biết đột biến thu hút sự chú ý của giới chuyên gia bởi nó có xu hướng áp đảo ở nhiều khu vực.

Để có cái nhìn cụ thể hơn, bà cùng các đồng nghiệp tại Đại học Duke và Viện Miễn dịch học La Jolla, California đã tiến hành nuôi cấy giả dạng virus (pseudovirus) trong phòng thí nghiệm. Họ phát hiện nCoV chủng G có tỷ lệ nhân lên cao gấp 2,6 đến 9,3 lần so với biến thể D.

Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý tốc độ lây nhiễm trong thực tế sẽ có sự khác biệt đối với kết quả phòng thí nghiệm. Đặc thù virus ở các khu vực cũng không giống nhau. Ví dụ, chủng lây lan ở New York, Mỹ, chứa đột biến G, có tải lượng cao hơn ở đường hô hấp trên. Các nhà nghiên cứu ở Washington đã công bố phát hiện tương tự.

"Nếu virus xâm nhập vào một cộng đồng có nhiều sự tiếp xúc, nó sẽ lây lan rất nhanh chỉ từ một nguồn. Điều quan trọng hiện tại là tiếp tục theo dõi những khu vực này", Nathan Grubaugh, nhà dịch tễ học tại Trường Y Yale, nhận định.

D614G là một phần của cụm 4 đột biến xuất hiện cùng nhau. Vì vậy, các nhà khoa học cần thực hiện thêm nhiều nghiên cứu để tìm hiểu về đặc tính của ba chủng còn lại. Nhiệm vụ của họ là thử nghiệm các biến thể di truyền của virus trên động vật, từ chồn sương, chuột đồng đến khỉ.

Tin mừng là đến nay chưa bằng chứng nào cho thấy biến thể G có độc tính cao, hay gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn những phiên bản nCoV trước đó.

Nó cũng không ảnh hưởng nhiều đến quá trình phát triển vaccine. Ngược lại, D614G còn dễ bị kháng thể tiêu diệt hơn, theo báo cáo của các chuyên gia hãng dược Moderna, đăng tải trên Medrxiv.org.

"Dễ bị tấn công bởi kháng thể chính là ‘cái giá’ D614G phải trả để xâm nhập vào tế bào người một cách thuận lợi", Giáo sư Drew Weissman, người đứng đầu công trình, giải thích.

Tuy nhiên, khi virus lây lan rộng trong cộng đồng, tiếp xúc với càng nhiều hệ miễn dịch, nó sẽ chịu áp lực đáng kể và tiếp tục biến đổi để thích nghi.

"Trong vòng một tháng, một chủng hiếm của virus có thể chuyển thành dạng phổ biến, lây lan toàn cầu. Điều này khả năng sẽ tiếp tục xảy ra", bà Korber nói.

Đối với công chúng, lời khuyên của chuyên gia vẫn là thực hiện nghiêm túc giãn cách xã hội theo chỉ đạo của chính phủ, đeo khẩu trang nếu buộc phải ra ngoài, thường xuyên rửa tay bằng nước sát khuẩn.