Đầu tư lớn cho R&D, nước Anh tham vọng giành vị thế dẫn đầu

Nước Anh sẽ tăng dần mức đầu tư R&D đạt mức 2,4% GDP vào năm 2027. Cùng với các cam kết đầu tư tài chính, Chính phủ Anh cũng phê chuẩn nhiều chính sách thu hút các tài năng khoa học công nghệ quốc tế đến làm việc như visa tài năng, visa cho các nghiên cứu sinh sau tốt nghiệp.

Nước Anh vẫn được coi là quê hương của khoa học và công nghệ hiện đại với nhiều thành tựu khoa học làm thay đổi thế giới, là nơi sản sinh và nuôi dưỡng ra nhiều bộ óc vĩ đại cho nhân loại. Thế nhưng trong một vài thập kỷ gần đây, sự thay đổi cơ cấu kinh tế với nặng về dịch vụ và tài chính đã dẫn đến sự sụt giảm đáng kể đầu tư công cho khoa học và công nghệ. Mức đầu tư cho R&D trong nhiều năm gần đây ở Anh chỉ xung quanh mức 1,7% GDP (thấp hơn nhiều nếu như so với con số 2,9% GDP của Đức, hay 3,4% GDP của Nhật Bản – và là thấp nhất trong nhóm G7).  Mức đầu tư khiêm tốn khiến cho các nhà khoa học ở Anh phải làm việc với sức ép cao để duy trì chất lượng nghiên cứu ở nhóm các nước hàng đầu thế giới 2.  

Hình 1. Mức đầu tư R&D hiện tại của Anh so với các quốc gia phát triển. Nước Anh đang ở mức thấp so với hầu hết các quốc gia xung quanh.

Trong công bố “Lộ trình Nghiên cứu và Phát triển Anh” (UK Research and Development Roadmap) vừa được Bộ Doanh nghiệp, Năng lượng và Chiến lược Công nghiệp Anh, công bố ngày 1/7/20203. Chính phủ Anh đã đưa ra những cải cách để thay đổi bộ mặt khoa học. Về mặt tài chính, Chính phủ Anh sẽ tăng ngân sách chính phủ dành cho nghiên cứu hàng năm lên tới 22 tỉ bảng mỗi năm cho tới năm 2024-2025, và cam kết duy trì đầu tư cho R&D ở mức 2,4% vào năm 2027. Chính phủ Anh sẽ trở lại theo đuổi các chương trình khoa học tham vọng, đầu tư lớn cho hiện đại hóa hạ tầng cơ sở nghiên cứu khoa học trong nước. Công bố của Chính phủ Anh đã lấy các trường hợp điển hình từ những nghiên cứu xuất sắc tại Cambridge, Oxford, Manchester... như những trụ cột phát triển các trung tâm nghiên cứu hàng đầu thế giới. Chương trình này cũng sẽ đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, đầu tư mạnh cho thương mại hóa các đầu ra khoa học.

Lộ trình này cũng khẳng định tham vọng thu hút các tài năng quốc tế tới Anh làm việc thông qua cấp visa nhanh cho các tài năng khoa học và công nghệ. Văn phòng Hỗ trợ và Thu hút Tài năng sẽ được mở với việc mở rộng chương trình Visa Tier 1 (cấp cho các tài năng xuất sắc trong giới khoa học) làm việc tại Anh 4.  Bên cạnh cam kết đầu tư tài chính, cam kết cải cách mạnh mẽ các thủ tục hành chính và các quỹ nghiên cứu nhằm giúp các nhà khoa học giảm bớt các phiền hà và tăng tốc tốc nghiên cứu cũng đã được đặt ra. Một chính sách visa mới đối với sinh viên quốc tế cũng đã được phê chuẩn, với việc tất cả các nghiên cứu sinh quốc tế tốt nghiệp tại Anh kể từ năm 2021 sẽ được cấp visa ở lại Anh tới 3 năm. Bên cạnh việc đổi mới luật cấp visa làm việc cho người nước ngoài mới được thông qua gần đây 5, chính sách này sẽ mở ra rất nhiều cơ hội cho các nghiên cứu sinh quốc tế ở lại làm việc tại Anh sau khi tốt nghiệp – điều mà các chính phủ trước đây đã loại bỏ.

Hình 2. Bản đồ một số trung tâm trọng điểm đầu tư R&D tại Anh. Màu sắc trên các vùng đất khác nhau cũng thể hiện mật độ đầu tư R&D.

Vài ngày trước khi công bố chính sách này, Chính phủ Anh cũng được các trường đại học Anh – nơi đang chịu những ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch Covid-19 do nguy cơ không tuyển được sinh viên quốc tế, hoan nghênh khi công bố gói cứu trợ lên tới 2,3 tỉ bảng Anh 6, hỗ trợ các chương trình nghiên cứu tại các trường đại học đang bị thiệt hại do đại dịch. Anh cũng cam kết tiếp tục tham gia chương trình Horizon 2020 nhằm giúp các trường đại học tại Anh tiếp tục các chương trình nghiên cứu với các nước Châu Âu khác dù nước Anh chuẩn bị chính thức rời khỏi khối EU vào đầu năm 2021. 

-----

Chú thích và tham khảo

1. Thống kê từ UNESCO: http://uis.unesco.org/apps/visualisations/research-and-development-spending/ 
2. Khảo sát năm 2019 của quỹ Welcome Trust cho thấy các phần lớn nhà nghiên cứu ở Anh luôn chịu áp lực rất lớn trong việc việc tìm kiếm tài trợ nghiên cứu. Xem thêm: https://www.theguardian.com/society/2020/jan/15/researchers-facing-shocking-levels-of-stress-survey-reveals
3. UK Research and Development Roadmap. Truy cập tại trang web chính phủ Anh: https://www.gov.uk/government/publications/uk-research-and-development-roadmap/uk-research-and-development-roadmap 
4. Chương trình visa tài năng Tier 1 trong khoa học & công nghệ được bắt đầu trước khi lộ trình này được công bố. Một người được cấp visa này sẽ có thể có visa định cư vĩnh viễn tại Anh (và sau đó trở thành công dân Anh) sau 3 năm. Xem: https://www.gov.uk/tier-1-exceptional-talent
5.Luật nhập cư mới chính thức được phê chuẩn đầu năm, và sẽ thực thi từ 2021 cho được coi là sẽ mở cửa thị trường việc làm Anh cho mọi công dân nước ngoài. Xem: https://www.gov.uk/government/news/home-secretary-announces-new-uk-points-based-immigration-system 
6. University of Manchester response to Government announcement on research funding, https://www.staffnet.manchester.ac.uk/news/display/?id=24434