Đoàn điều tra của WHO: Đặt câu hỏi với Viện Vi trùng Vũ Hán

Bên ngoài Viện nghiên cứu Vi trùng Vũ Hán. Nguồn: CNN

Đoàn điều tra của WHO mong muốn được gặp những nhân vật chủ chốt và trao đổi với họ về những vấn đề quan trọng. “Tôi mong chờ đến một ngày làm việc hiệu quả, gặp gỡ những nhân vật chủ chốt tại đây và đặt những câu hỏi quan trọng cần hỏi”, Peter Daszak, chủ tịch của NGO EcoHealth Alliance và là trưởng đoàn chuyên gia WHO, nói khi bắt đầu tới Viện nghiên cứu Vi trùng Vũ Hán.

Vào nơi thuyết âm mưu bủa vây

Cơ sở nghiên cứu bị đặt nhiều nghi vấn này thuộc quyền quản lý của Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, nơi duy nhất ở Trung Quốc đạt tiêu chuẩn an toàn sinh học ở mức cao nhất – an toàn sinh học cấp bốn (Biosafety Level 4 BSL-4) - vốn được thiết kế để nghiên cứu những mầm bệnh nguy hiểm nhất thế giới, những mầm bệnh ẩn chứa những nguy cơ rủi ro về lan truyền, có khả năng dẫn đến tử vong và phần lớn là chưa có phương thuốc điều trị hiệu quả như các loài virus họ corona.

Phòng thí nghiệm Vũ Hán được xây dựng trong bối cảnh dịch SARS diễn ra, càn quét từ Trung Quốc sang các vùng khác của châu Á trong năm 2002 và 2003. Nhà vi trùng học Shi Zhengli, người còn được biết đến tên là “bà dơi” sau nhiều năm nghiên cứu về các virus trên các con dơi sống trong hang động, là phó giám đốc phòng thí nghiệm. Nơi này tập trung vào tìm hiểu các loài virus corona trên dơi, chính xác là những gì được cho là nơi bắt nguồn của đại dịch.

Dơi là một trong những “bể chứa” virus, và dẫu chúng không bị nhiễm bệnh do sức đề kháng tự nhiên, chúng vẫn được coi là những vật mang rất nhiều mầm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm với con người, bao gồm virus gây bệnh Ebola, virus dại, SARS và MERS. Hiện khoa học nhất trí là SARS-Cov-2, con virus gây ra đại dịch Covid-19, đã được tiến hóa từ dơi và sau đó lan truyền sang người, có tiềm năng là thông qua một vật chủ trung gian nào đó.

Đoàn điều tra của WHO. Nguồn: AP

Điều này khiến cho công việc của các phòng thí nghiệm như Vũ Hán trở nên hết sức quan trọng, như để hiểu về cách virus tiến hóa và lan truyền từ dơi sang người, qua đó có thể cho phép các nhà khoa học có được vũ khí để kiểm soát được những dịch bệnh tương lai. Điều đó có nghĩa là rất nhiều phòng thí nghiệm có thể là nơi chứa nhiều mầm bệnh có khả năng cướp đi mạng sống của con người và phải được kiểm soát một cách chặt chẽ để chúng không thể bị sổng ra ngoài.

Dẫu cho có ý kiến từ chính quyền Mỹ thời tổng thống Trump từng đề xuất là Vũ Hán có thể là nơi để sổng virus nhưng phần lớn các chuyên gia đều bác bỏ. Trong một bài báo xuất bản trên tạp chí Nature Medicine vào tháng 3/2020 của các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm hàng đầu ở Mỹ, Anh và Australia “không chắc” là virus corona mới xuất hiện từ một phòng thí nghiệm, theo kết quả phân tích từ dữ liệu hệ gene. “Phân tích của chúng tôi cho thấy một cách rõ ràng SARS-CoV-2 không phải là một sản phẩm được tạo ra trong phòng thí nghiệm hoặc một loại virus được ‘chỉnh sửa’ có mục đích”, theo bài báo này.

Vào tháng 6/2020, Shi Zhengli đã trả lời phỏng vấn tạp chí Scientific American, trong đó bà cho biết ban đầu bà cũng hết sức căng thẳng về việc liệu virus có bị thoát ra khỏi phòng thí nghiệm không. Nhưng  kiểm tra cho thấy không kết quả giải trình tự gene virus corona chủng mới nào trùng khớp với các virus có trong phòng thí nghiệm Vũ Hán. Shi Zhengli nói “Tôi đã mất ngủ nhiều ngày”.

Đài truyền hình quốc gia Trung Quốc CGTN nói đoàn điều tra của WHO có thể “tới phòng thí nghiệm an toàn sinh học quốc gia và trao đổi các ý tưởng với các chuyên gia nơi này về công việc hàng ngày, hợp tác quốc tế, các nỗ lực kiểm soát bệnh dịch và đóng góp của họ”.

Ghi nhận nhiều thông tin

Ông Peter Daszak cho biết các chuyên gia của WHO đã thấy những dữ liệu mà chưa từng được tiết lộ trước đây. Nguồn: AP

Đoàn điều tra của WHO vào Phòng thí nghiệm Vũ Hán lúc 9h30 giờ địa phương và rời đi sau ba giờ làm việc mà không trao đổi với các phóng viên đang chờ bên ngoài.

Qua một số thông tin hiếm hoi của Peter Daszak thi ông cảm thấy tin tưởng vào các quy trình an toàn của phòng thí nghiệm này: “Tôi biết phòng thí nghiệm này rất rõ”. Daszak đã từng làm việc với nhà vi trùng học Shi trước đây.

“Đây là một phòng thí nghiệm vi trùng học được trang bị tốt và cũng đang thực hiện nghiên cứu về loại virus corona có liên quan đến SARS. Những gì họ tìm thấy rất mới nhưng thật không may là nó có thể bị đóng cửa vì người ta đã bắt đầu đổ lỗi cho nó”.

Daszak cho biết ông hi vọng mối quen biết cá nhân với các nhà lãnh đạo phòng thí nghiệm này cũng có thể góp phần đem lại cho đoàn của WHO tất cả những gì họ cần. “Chúng tôi mới nói chuyện với Shi Zhengli, và bà ấy rất cởi mở. Tôi đang hi vọng là chúng tôi có cùng quan điểm về độ cởi mở và minh bạch”, ông nói.

Bà Shi Zhengli và ông Peter Daszak trong Phòng thí nghiệm Vũ Hán. Nguồn: CNN.

Tuy vậy, Daszak cũng lo ngại về việc thực hiện cuộc điều tra này có thể là quá muộn để tìm ra những thông tin quan trọng ở Vũ Hán. “Chúng tôi lẽ ra phải ở đây một năm trước để thực hiện công việc này”, Daszak nói và cho biết thêm là “chúng tôi được quyền vào các nơi… mọi thời điểm, chúng tôi đang đào xới để tìm ra nhiều hơn nữa thông tin về các cách dịch bệnh có thể xuất hiện”.

WHO sẽ kết luận dựa trên bằng chứng. “Chúng tôi đều nhận thức được các giả thiết liên quan đến khả năng virus từ phòng thí nghiệm này và dĩ nhiên là chúng tôi sẽ đặt các câu hỏi về tất cả các khía cạnh quan trọng về Viện nghiên cứu Vũ Hán”, Peter Daszak trả lời Sky News trước khi tới đây làm việc.

“Nếu có dữ liệu nêu ra khả năng có xu hướng gần với bất kỳ giả thiết gì, chúng tôi sẽ theo sát dữ liệu đó, chúng tôi sẽ theo sát bằng chứng dẫn dắt chúng tôi. Nếu nó dẫn chúng tôi tới một chợ cá và một mắt xích nào đó, chúng tôi sẽ đi theo nó. Còn nếu nó dẫn chúng tôi đến một trang trại nuôi động vật hoang dã hoặc chợ bán động vật hoang dã, chúng tôi cũng sẽ đến đó. Nếu nó dẫn chúng tôi đến một phòng thí nghiệm thì chúng tôi cũng làm như vậy. Tất cả đều trên bàn làm việc và chúng tôi đều giữ quan điểm cởi mở”.

Anh Vũ tổng hợp 

Nguồn: https://edition.cnn.com/2021/02/03/asia/wuhan-coronavirus-who-bat-lab-intl-hnk/index.html

https://www.dw.com/en/coronavirus-who-investigators-visit-wuhan-institute-of-virology/a-56436020

https://news.sky.com/story/covid-19-who-team-in-wuhan-sees-data-no-one-has-seen-before-and-does-not-rule-out-coronavirus-escaped-from-a-lab-12206781

https://www.france24.com/en/live-news/20210203-who-team-to-visit-chinese-virus-lab-in-wuhan-state-media