GS.TS khoa học Phan Đình Diệu qua đời ở tuổi 82

Theo thông tin từ gia đình, GS.TS khoa học Phan Đình Diệu trút hơi thở cuối cùng lúc 10h sáng 13-5 tại Bệnh viện quân đội 354, Hà Nội sau hơn một năm điều trị sau khi bị đột quỵ năm 2017.

Sinh năm 1936 tại Hà Tĩnh, GS.TS Phan Đình Diệu là một trong những người đầu tiên xây dựng và phát triển ngành tin học tại Việt Nam.

Ông là viện trưởng đầu tiên của Viện Khoa học tính toán và Điều khiển (nay là Viện Công nghệ thông tin Việt Nam), người sáng lập Hội Tin học Việt Nam, Phó Trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo Chương trình quốc gia về Công nghệ thông tin khóa 1 (1993-1997).

Đặc biệt, ông được ghi nhận là một trong những nhà khoa học đã đóng góp công sức để "mở đường" đưa Internet vào Việt Nam 20 năm trước.

Trong suốt cuộc đời mình, ông cũng nổi tiếng là một nhà khoa học chính trực, đầy nhiệt huyết và tâm huyết với những đóng góp không chỉ cho lĩnh vực khoa học, công nghệ thông tin mà còn cho các chính sách phát triển giáo dục. 

Từ năm 2003, ông tham gia Diễn đàn cải cách giáo dục của 23 nhà khoa học trong và ngoài nước do GS Toán học Hoàng Tuỵ khởi xướng, có tên là "Hướng về giáo dục". 

Phương châm "Cải cách giáo dục: mệnh lệnh của cuộc sống" đã được nhóm duy trì trong các hoạt động góp ý, phản biện chính sách trong nhiều năm, mà ông luôn là một thành viên tích cực, có nhiều đóng góp có giá trị.

Kinh tế gia đình khó khăn, GS.TS khoa học Phan Đình Diệu vào học Trường ĐH Sư phạm Khoa học với một lý do đơn giản: để có học bổng. Ở đây, ông tìm thấy sự say mê với ngành Toán học. Năm 1957, ông tốt nghiệp thủ khoa và được giữ lại trường giảng dạy.

Sau khi hoàn thành luận án tiến sĩ khoa học ở Liên Xô ngành Toán học tính toán và Điều khiển học, ĐH Tổng hợp quốc gia Moskva, ông về nước và bắt đầu tập trung nghiên cứu và phát triển ngành Khoa học máy tính ở Việt Nam.

Năm 1971, ông được đề nghị làm Trưởng phòng Toán học tính toán của Ủy ban Khoa học Nhà nước vào thời điểm cả nước chỉ mới có một dàn máy tính được đặt tại đây. 

Từ khởi đầu đầy khó khăn và hạn chế này, ông đã tìm hiểu và nỗ lực để xây dựng một đội ngũ những nhà khoa học có khả năng nghiên cứu ở trình độ cao về một số hướng phát triển hiện đại của khoa học máy tính và tin học, hình thành viện Khoa học tính toán và Điều khiển (nay là Viện Công nghệ thông tin Việt Nam).

Ông còn trực tiếp giảng dạy, có nhiều công lao đào tạo các thế hệ kế cận cho ngành Khoa học máy tính tại Việt Nam. 

Ông có thời gian làm cán bộ giảng dạy ở Khoa Công nghệ Thông tin (sau này là Trường ĐH Công nghệ, thuộc ĐHQG Hà Nội) và là chuyên gia cao cấp của trường trong nhiều năm.

Ông cũng là Ủy viên Đoàn Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn về khoa học giáo dục.