Nafosted tăng 70% đầu tư cho khoa học trong năm nay

TS Đỗ Tiến Dũng giới thiệu điểm mới trong tài trợ năm 2017 của Quỹ. Ảnh: Hảo Linh

Sáng 13/1, tại Hà Nội, Quỹ Nafosted tổ chức phiên họp triển khai xét duyệt đợt một đề tài nghiên cứu cơ bản trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật năm 2017 với sự tham gia của bảy hội đồng khoa học chuyên ngành: toán học, vật lý, cơ học, y sinh, khoa học trái đất, hóa học, khoa học thông tin, và máy tính.

TS. Đỗ Tiến Dũng, Giám đốc Quỹ Nafosted, cho biết, tổng kinh phí đầu tư cho nghiên cứu khoa học của Quỹ trong năm 2017 sẽ tăng lên 500 tỷ đồng, nghĩa là tăng gần 70% so với năm 2016 (gần 300 tỷ đồng). Nhờ vậy, Quỹ sẽ có điều kiện mở rộng quy mô tài trợ lẫn chất lượng tài trợ cho các đề tài nghiên cứu, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật. Theo số liệu thống kê của Quỹ, trong năm 2016, kinh phí đầu tư cho các đề tài thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật chiếm 60% tổng kinh phí của Quỹ, đạt 2,9 công bố ISI/đề tài và trung bình, mỗi công bố được đầu tư khoảng 800 triệu đồng.

Kể từ năm 2017, sự gia tăng về kinh phí cũng sẽ cho phép Quỹ thực hiện thêm một số nội dung tài trợ mới, như đầu tư cho các tiến sỹ làm nghiên cứu sau tiến sỹ ngay tại Việt Nam, thay vì phải ra nước ngoài như trước, hoặc với những công bố mà kinh phí thực hiện không phải từ nguồn ngân sách nhà nước thì Quỹ sẽ hỗ trợ một phần kinh phí. Bên cạnh đó, Quỹ cũng sẽ hỗ trợ các nhà khoa học đăng ký sở hữu trí tuệ với các công nghệ, sản phẩm từ các nghiên cứu do Quỹ tài trợ.

Tăng thời gian để có công bố tốt

Theo quan điểm của Quỹ, trong thời gian tới, cần nâng cao chất lượng công bố từ các đề tài do Quỹ tài trợ. Để khuyến khích các nhà khoa học có thêm nhiều công bố trên tạp chí tốt, Quỹ đã đề ra tiêu chí quy đổi hai bài ISI lấy một bài xuất bản trên các tạp chí trong danh mục tạp chí quốc tế uy tín do Quỹ công bố vào năm 2016. Trong năm 2017, Quỹ sẽ tiếp tục kiên trì thực hiện mục tiêu này.

GS. TS Nguyễn Hữu Việt Hưng nêu ý kiến về tăng chất lượng công bố. Ảnh: Hảo Linh

Tại phiên họp, nhiều thành viên thuộc các hội đồng khoa học chuyên ngành đã đồng ý với quan điểm của Quỹ, như GS. TS Nguyễn Hữu Việt Hưng (ĐH Khoa học tự nhiên, ĐHQGHN), thành viên hội đồng ngành Toán học cho rằng, số lượng công bố quốc tế của Việt Nam chưa khá so với khu vực và quốc tế nhưng "cổ vũ số lượng hay chất lượng cũng tốt”. Ông kể lại, ngay từ thời điểm 2009, khi Quỹ bắt đầu áp dụng tiêu chí phải có công bố quốc tế trong ngành khoa học tự nhiên và kỹ thuật, ông đã nghĩ đến khả năng “có nhiều bài báo ‘cận biên giới’ SCIE".

Một thành viên khác của hội đồng ngành toán học, GS. TS Nguyễn Hữu Dư (Viện nghiên cứu cao cấp về Toán) nhận xét, vào thời điểm này, Việt Nam vẫn rất cần số lượng công bố quốc tế vì xét ra, số lượng công bố ISI của Việt Nam vẫn chưa thể sánh được với một số quốc gia trong khu vực và quốc tế. Dẫu vậy, ông cũng đồng tình với mục tiêu tăng cường chất lượng công bố thông qua việc quy đổi bài báo trên tạp chí tốt với bài báo trên tạp chí khác.

Tuy nhiên, theo GS. TS Nguyễn Hữu Việt Hưng, việc xuất bản công trình trên các tạp chí có hệ số ảnh hưởng cao không phải dễ thực hiện. Lấy ví dụ từ ngành toán, ông cho rằng, từ nghiên cứu đến lúc viết được bài báo sẽ trung bình mất khoảng một năm và từ lúc nhà nghiên cứu gửi bài đến lúc bài báo được xuất bản trên các tạp chí uy tín cũng phải mất từ hai đến ba năm trong khi thời gian mà Quỹ dành cho các đề tài thường là hai năm. Với khoảng thời gian này thì “công bố chỉ có thể xuất bản trên tạp chí tốt vừa phải”.

Một thành viên trong hội đồng Khoa học trái đất cũng đồng tình với ý kiến này của GS. Hưng, đồng thời nêu 50% công bố của ngành Khoa học trái đất đều trên tạp chí xếp hạng Q1 của ngành. Tuy nhiên, có một thực trạng là việc công bố trên tạp chí Q1 đòi hỏi mất nhiều thời gian và để kịp thời gian quy định của Quỹ, nhiều nhà nghiên cứu phải hạ thấp chỉ tiêu xuống tạp chí Q2.

Trả lời thắc mắc của các thành viên hội đồng khoa học ngành, TS. Đỗ Tiến Dũng cho biết, Quỹ sẽ gia hạn thời gian tối đa 24 tháng để tạo điều kiện cho nhà khoa học có công bố trên các tạp chí tốt, thậm chí gần thời hạn nghiệm thu đề tài mà bài báo đang ở giai đoạn gần được các tạp chí chuyên ngành chấp nhận thì Quỹ cũng sẽ chấp nhận gia hạn thêm.