Não của thanh thiếu niên có dấu hiệu lão hóa nhanh hơn sau giãn cách xã hội

Một nghiên cứu mới đây đã cho thấy bộ não của những thanh thiếu niên trải qua thời kỳ phong tỏa do COVID-19 có dấu hiệu lão hóa sớm.

Các nhà nghiên cứu đã so sánh ảnh chụp MRI trước khi đại dịch diễn ra của 81 thanh thiếu niên ở Hoa Kỳ (từ tháng 11 năm 2016 đến tháng 11 năm 2019), với ảnh chụp MRI của 82 thanh thiếu niên (được thu thập từ tháng 10 năm 2020 đến tháng 3 năm 2022 – vẫn trong thời gian xảy ra đại dịch, lúc này lệnh phong tỏa đã được dỡ bỏ).

Sau khi so sánh các yếu tố bao gồm tuổi tác và giới tính của 64 người tham gia trong mỗi nhóm, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng ở nhóm ảnh MRI trong thời kỳ hậu phong tỏa, có những thay đổi về thể chất trong não bộ – chẳng hạn như vỏ não mỏng đi và vùng hồi hải mã và hạch hạnh nhân trở nên lớn hơn – so với nhóm ảnh MRI trước đại dịch. Nói cách khác, bộ não của các thanh thiếu niên đã lão hóa nhanh hơn.

“Thông thường, cứ khoảng 3 năm, chúng ta mới ghi nhận được sự khác biệt về tuổi não. Tuy nhiên, giai đoạn phong tỏa vừa qua dù chỉ kéo dài chưa đầy một năm nhưng đã khiến não bộ của thanh thiếu niên có sự thay đổi lớn”, Ian Gotlib, giáo sư tâm lý học tại Đại học Stanford và là tác giả thứ nhất của nghiên cứu, cho biết.

Viết trên tạp chí Biological Psychiatry: Global Open Science, nhóm nghiên cứu báo cáo rằng những người tham gia – hiện sống tại Vùng Vịnh ở California – ban đầu đồng ý tham gia một nghiên cứu xem xét tác động của căng thẳng đầu đời (những sự kiện chấn động như bị lạm dụng, bị bỏ rơi, bố mẹ qua đời… vượt quá sức chịu đựng của một đứa trẻ) đối với sức khỏe tâm thần suốt giai đoạn dậy thì. Do đó, những người tham gia còn được đánh giá xem có các triệu chứng trầm cảm và lo âu hay không.

Nhóm trải qua thời kỳ phong tỏa đã tự chia sẻ về những khó khăn liên quan đến sức khỏe tâm thần, bao gồm các triệu chứng lo lắng, trầm cảm và các vấn đề nghiêm trọng hơn như trầm cảm, lo âu xã hội, ám ảnh cưỡng chế.

Gotlib cho biết kết quả này tương đồng với những phát hiện của các nhà khoa học khác cũng đang nghiên cứu về tác động của đại dịch đối với sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên. “Sức khỏe tâm thần suy giảm sẽ đi kèm với những thay đổi về thể chất trong não của thanh thiếu niên, mà ở đây sự căng thẳng trong đại dịch có thể là nguyên nhân”, ông nói.

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu hiện vẫn chưa rõ liệu sức khỏe tâm thần kém đi có phải do não bộ lão hóa nhanh hơn hay không, và liệu đây có phải là tin xấu đối với những người trẻ tuổi?

“Chúng tôi đang bắt đầu chụp lại não bộ của tất cả những người tham gia ở độ tuổi 20, hy vọng chúng tôi sẽ hiểu rõ hơn liệu những thay đổi này có tồn tại mãi mãi, hay bắt đầu giảm dần theo thời gian hay không,” Gotlib chia sẻ.

“Ở người lớn tuổi, những thay đổi não bộ này thường liên quan đến tình trạng suy giảm chức năng nhận thức. Song chúng tôi vẫn chưa hiểu rõ tác động của chúng đối với thanh thiếu niên. Dẫu vậy, đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy những khó khăn trong đại dịch ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần sẽ đi kèm với những thay đổi trong cấu trúc não.”

Michael Thomas, giáo sư khoa học thần kinh nhận thức tại Đại học Birkbeck ở London, người không tham gia nghiên cứu, cho biết nghiên cứu đã xác nhận những khó khăn mà thanh thiếu niên nói riêng phải trải qua trong thời gian đại dịch, họ trở nên lo âu và trầm cảm. Tuy nhiên, ông nói thêm, thật khó để biết sự khác biệt về kích thước của cấu trúc não có ý nghĩa gì đối với hành vi hiện tại hoặc tương lai.

Thomas cũng nhấn mạnh, các tác động tiềm ẩn trên chưa chắc đã là tác động tiêu cực hoàn toàn. Nhóm nghiên cứu báo cáo rằng những người đã trải qua giai đoạn phong toả hoàn thành các bài kiểm tra trí thông minh với kết quả cao hơn.□

Hà Trang lược dịch

https://www.theguardian.com/science/2022/dec/01/brains-of-post-pandemic-teens-show-signs-of-faster-ageing-study-finds