Nhà nghiên cứu về sinh sản vô tính trên động vật Trung Quốc bị kết án 12 năm tù

Một tòa án Trung Quốc đã tuyên án 12 năm tù với Li Ning, 5 năm sau khi nhà nghiên cứu này bị bắt giữ vì bị cho là biển thủ hàng triệu tiền từ ngân sách dành cho nghiên cứu. Trợ lý của Li là  Zhang Lei cũng phải đón nhận một án phạt hơn 5 năm tù.

Vào ngày 3/1/2020, một toà án tại Cát Lâm đã kết luận là Lim, nguyên là nhà nghiên cứu tạ trường đại học Nông nghiệp Trung Quốc ở Bắc Kinh và thành viên của Học viện Kỹ thuật Trung Quốc (CAE), đã biển thủ 34,1 triệu nhân dân tệ (tương đương 4,9 triệu USD) từ những khoản đầu tư cho nghiên cứu từ tháng 7/2008 đến tháng 2/2012, và đầu tư số tiền đó vào công ty của mình, theo Tân Hoa xã. Ngân sách này liên quan đến những siêu dự án khoa học của Trung quốc. Tòa án này còn xác định Zhang đã giúp Li biển thủ ngân sách này, do đó đã bắt Li phải trả ba triệu tệ và Zhang là 200.000 tệ.

Trong suốt phiên tòa vào ngày 30/12, Zhang đã thừa nhận trách nhiệm của mình, theo Tân hoa xã. Dẫu vậy, Li chối biển thủ tiền bạc và nói rằng chỉ đầu tư khoản kinh phí chưa dùng đến với mục tiêu là để dành cho phần nghiên cứu trong những năm tới, theo Economic Observer. Tại thời điểm Li bị bắt giữ, tiền đầu tư cho dự án nghiên cứu đã được phân bổ chậm, vào cuối năm nhưng lại đi kèm với yêu cầu là phải giải ngân hết trong năm hoặc trả lại chính phủ. Luật sư của Li không phản hồi về câu hỏi của Nature về mức án của tòa. Một vài tờ báo Trung Quốc tường thuật là Li có vẻ như kháng án.

Li là một trong những nhà khoa học nổi tiếng hàng đầu Trung Quốc nhờ những công trình nghiên cứu về sinh sản vô tính trên động vật và biến đổi chúng về mặt di truyền. Nhóm nghiên cứu của ông đã thực hiện các kỹ thuật di truyền trên dê để nó có thể biểu thị một enzyme từ giun đất, và bò để biểu thị một protein sữa người, trong sữa của chúng. Trước khi bị bắt giữ, ông là nhà khoa học dẫn dắt một siêu sự án nghiên cứu về sinh sản vô tính và biến đổi gene trên động vật của Trung Quốc.

Li bị bắt giữ vào năm 2014, và một phiên tòa hai ngày để xử về vụ này được mở ra vào tháng 8/2015. Kể từ đó, ông bị giam giữ chờ đến phiên tòa thứ hai. Trong tháng 12/2018, 15 thành viên của CAE và Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc đã viết đơn kiến nghị tới chánh án Tòa án nhân dân tối cao của Trung Quốc, thúc giục tòa án giải quyết trường hợp của Li, trong đó có nhắc đến những thành công của Li.

Li chỉ là một trong nhiều nhà khoa học tại các trường đại học của Trung Quốc bị bắt giữ vào năm 2014 vì  việc lạm dụng công quỹ. Một số rút cục đã nhận tội, một số khác đã được thả ra mà không phải chịu án phạt.

Các chính sách đầu tư cho nghiên cứu và những điều chỉnh trong chính sách chỉ trở nên “dễ thở” hơn vào năm 2016, và các cơ quan nghiên cứu đã cho phép các nhà nghiên cứu được giữ lại các khoản kinh phí chưa dùng đến cho những nghiên cứu khác. Với một số ngân sách đầu tư, nhà nghiên cứu dẫn dắt nghiên cứu có nhiều quyền hạn hơn trong việc sử dụng kinh phí. Sun Yutao, nhà nghiên cứu về chính sách khoa học tại trường đại học công nghệ Dalian, cho biết việc quản lý ngân sách đầu tư cho nghiên cứu trước đây quá cứng nhắc và ông cảm thấy vui vì các quy định giờ đã trở nên thoải mái hơn với nhà nghiên cứu.

Thanh Phương dịch

Nguồn: https://www.nature.com/articles/d41586-020-00051-2