Máy tính thiên văn hơn 2.000 năm tuổi

Cỗ máy Antikythera Mechanism được thu hồi từ một con tàu đắm dưới vùng biển ngoài khơi Hy Lạp. Ảnh: Wikimedia Commons

Theo Fox News, cỗ máy Antikythera Mechanism có từ thời xa xưa là "chiếc máy tính" đầu tiên trên thế giới, được trục vớt từ một con tàu đắm ngoài khơi bờ biển Hy Lạp vào năm 1901. Nó thể hiện trình độ khoa học kỹ thuật bậc thầy của người Hy Lạp cổ đại. Cỗ máy Antikythera Mechanism hiện được lưu giữ tại Bảo tàng Khảo cổ học Quốc gia Athens.

Nghiên cứu mới nhất của James Evans, giáo sư vật lý tại Đại học Puget Sound, Mỹ, và giáo sư Christian Carman tại Đại học Quilmes, Argentina, cho thấy cỗ máy xuất hiện trong khoảng năm 205 trước Công nguyên, sớm hơn từ 50 đến 100 năm so với tính toán trước đây.

Một tuyên bố của trường Đại học Puget Sound khẳng định nghiên cứu này đã "lấp đầy một khoảng trống trong lịch sử khoa học" của người Hy Lạp cổ đại. Theo đó, họ có thể dự đoán nhật thực, nguyệt thực và thiết kế được một cỗ máy dự đoán rất phức tạp, sớm hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây. 

Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, những dự đoán về nhật thực và nguyệt thực không hề dựa trên phép tính toán lượng giác của người Hy Lạp (không tồn tại trong năm 205 trước Công nguyên) mà dựa trên phương pháp số học của người Babylon.

Các dự đoán cũng tính toán đến cả yếu tố bất thường của mặt trăng và mặt trời (tốc độ cỗ máy chạy nhanh hơn hoặc chậm hơn), các chu kỳ nhật thực, nguyệt thực toàn phần hay một phần và nhiều hiện tượng thiên văn khác. 

Tuy nhiên, nghiên cứu đã gặp phải rất nhiều khó khăn vì chỉ còn một phần ba cỗ máy Antikythera Mechanism được bảo tồn nguyên vẹn cho đến ngày nay. 

Giới khoa học cũng đặt ra câu hỏi về mối liên hệ giữa cỗ máy và cuộc đời của Archimedes. Ông là một trong những nhà khoa học hàng đầu của người Hy Lạp thời bấy giờ. Ông qua đời năm 212 trước Công nguyên. 

Lê Hùng