World Bank: "Khoa học công nghệ Việt Nam yếu và kém"

Phân tích SWOT (điểm mạnh, yếu, cơ hội, thách thức) về hệ thống khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo Việt Nam của báo cáo cho thấy, nếu như các “điểm mạnh” hầu hết nằm ở các yếu tố khách quan thì các điểm yếu nằm ở các yếu tố nội tại.

Infographic: Đánh giá về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam

(Click vào hình để xem đầy đủ)

Từ cơ sở hạ tầng, chất lượng dạy và học cho tới năng lực nghiên cứu của doanh nghiệp, các tổ chức nghiên cứu nhà nước cũng như việc quản lý nhà nước, thực hiện chính sách về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam đều được đánh giá là yếu kém.

Theo đó, công tác nghiên cứu và phát triển (R&D) vẫn chỉ là hoạt động thêm thắt trong các doanh nghiệp và cơ quan nhà nước. Khu vực doanh nghiệp vẫn chiếm tỉ trọng rất nhỏ trong tổng chi R&D.

“Có rất ít doanh nghiệp thực hiện R&D, mức độ đổi mới sáng tạo còn thấp và sự kết nối với hoạt động nghiên cứu của các tổ chức nghiên cứu công lập còn yếu”, báo cáo viết.

Trong khi đó, các cơ quan nghiên cứu nhà nước dù đã trải qua nhiều thay đổi, song vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Nhiều phòng thí nghiệm và đơn vị R&D chồng chéo mà phần lớn trong số đó không đạt quy mô tối ưu, thiếu nguồn lực và vẫn chưa gần với người sử dụng cuối cùng.

Nguồn lực, vấn đề then chốt đối với khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, theo báo cáo, cũng đang tồn tại nhiều hạn chế bởi hệ thống giáo dục và đào tạo nặng về lý thuyết hoặc đã quá lạc hậu, không đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động.

Vấn đề quản trị hệ thống đổi mới sáng tạo của việt Nam cũng đầy bất cập khi thiếu các cam kết, sự phối hợp và thực hiện chính sách của chính phủ một cách hiệu quả.

Đã đến lúc phải hành động

Bà Victoria Kwakwa, Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam. (Ảnh: Lê Văn)

Báo cáo của WorldBank và OECD cũng nhấn mạnh rằng, hiện Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ quan trọng khi tốc độ tăng trưởng GDP đã giảm trong bối cảnh quốc tế bớt sôi động hơn. Nguồn tăng trưởng trước đây đang suy giảm làm tăng nguy cơ rơi vào “bẫy thu nhập trung bình”.

Để thúc đẩy tăng trưởng trong điều kiện hiện nay, Việt Nam buộc phải hướng tới tăng trưởng dựa trên tăng năng suất lao động. Và điều này, đòi hỏi phải nâng cao đáng kể năng lực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong nước.

“Tăng cường cạnh tranh trên thị trường toàn cầu đặt ra yêu cầu cấp thiết hơn bao giờ hết đối với việc đầu tư sớm vào năng lực phát triển công nghệ hiện đại”, bà Victoria Kwakwa, Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam nói. “Làm được như vậy sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu”.

“Thách thức của Việt Nam lúc này là đạt mức tăng trưởng cao và bền vững trong điều kiện môi trường quốc tế kém sôi động hơn,” ông Andrew Wyckoff, Giám đốc Khoa học, Kỹ thuật và Đổi mới sáng tạo của OECD, chia sẻ. “Để tránh rơi vào bẫy thu nhập trung bình, Việt Nam cần cải thiện đáng kể năng lực đổi mới sáng tạo trong nước”.

Lê Văn