Kiến trúc sư Kazimierz Kwiatkowski - người bạn Ba Lan nhiệt huyết với Việt Nam

Cách đây 20 năm, vào hồi 17 h 20 ngày 19 tháng 3 năm 1997, Người Nghệ sĩ  Ba Lan, Kiến trúc sư Kazimierz Kwiatkowski đã trút hơi thở cuối cùng tại Thành phố Huế do nhồi máu cơ tim sau 17 năm lao động nghệ thuật miệt mài, nhiệt huyết, sáng tạo và gắn bó với mảnh đất miền Trung Việt Nam.

Đã 20 năm trôi qua kể từ khi trái tim nhiệt huyết với Việt Nam của Ông ngừng đập, chúng ta tưởng nhớ tới Kiến trúc sư Kazimierz Kwiatkowski – Người bạn lớn của nhân dân Việt Nam đã tâm huyết giành 17 năm của đời người đến với Việt Nam với một sứ mệnh cao cả là giúp Việt Nam bảo tồn, trùng tu một số di sản văn hóa, lịch sử vô giá tại Mỹ Sơn, phố cổ Hội An và tổ hợp Đền thờ - Cung điện trên địa phận Tử Cấm Thành của Cố Đô Huế  và cũng nhờ  cống hiến của Ông mà các di tích này đã được UNESCO xếp vào Danh sách di sản văn hóa thế giới.

Người dân và cộng sự người Việt Nam trìu mến, thân thương gọi ông là Kazik vì trong thời gian 17 năm gắn bó với sứ mệnh trùng tu các di tích văn hóa ở miền Trung Việt Nam, Ông đã sống và làm việc trong điều kiện vô cùng khó khăn, cống hiến sức lực, nhiệt huyết để cứu các di sản, hòa mình với người dân từ người già đến trẻ thơ trong những năm tháng gian khó của đất nước Việt Nam mới qua cuộc chiến tranh khốc liệt.

Kể từ năm 1981, năm nào ông cũng đến Việt Nam để cùng các đồng nghiệp Ba Lan và Việt Nam thực hiện khối lượng công việc khổng lồ để trùng tu các di sản văn hóa. Ông thể hiện là một Kiến trúc sư, chuyên gia trùng tu tài năng, giàu ý tưởng sáng tạo, nhiệt huyết, có lối sống giản dị, tốt bụng, thân thiện và nhân hậu vì vậy Ông được người Việt Nam đón nhận nhanh chóng, để sau đó họ giao phó cho Ông tiến hành công việc trùng tu, bảo tồn các di sản văn hóa và lịch sử của đất nước mình mà không hề lo lắng nghi ngại hay do dự.

Trong 17 năm làm việc tại Việt Nam, bằng nhiệt huyết và tài năng bẩm sinh, Ông đã sử dụng thành tựu của một số ngành khoa học khác và giữ vững quan điểm của mình trong quá trình trùng tu. Tại khu vực Nam Trung bộ Ông đã cứu được khoảng 20 Đền, Tháp của văn hóa Chàm thời Trung cổ như Tháp Đôi, Phan Rang, Quy Nhơn, Pô Klong Garai, Dương Long, Khương Mỹ, Tháp Nhạn, Chiên Đà, Bằng An...và chuẩn bị hồ sơ trùng tu cho 30 công trình khác. Ông là người đầu tiên chú ý đến giá trị di sản đặc biệt của phố cổ Hội An và ông đã thuyết phục được các nhà lãnh đạo Việt Nam quan tâm tới thành phố nhỏ này và Mỹ Sơn. Nhờ sự nỗ lực và chuyên môn của mình, Ông đã chia sẻ, thuyết phục với các cấp chính quyền Việt Nam mà Hội An và Mỹ Sơn đã được đưa vào Danh sách di sản văn hóa thế giới. Ngày nay, Hội An và Mỹ Sơn đã trở thành địa chỉ vô cùng hấp dẫn khách du lịch trong và ngoài nước.

Từ năm 1995, Kazik cùng nhóm công tác đã tiến hành đánh giá lại tổ hợp Đền Thờ - Cung điện trên địa phận Tử Cấm Thành của Cố đô Huế đã xuống cấp nghiêm trọng. Sau đó, vào năm 1997 Ông trở thành người chịu trách nhiệm thực hiện hợp đồng đánh giá lại Hoàng cung Huế do Ban Quản lý Công trình di tích lịch sử cố đô Huế phụ trách trong khuôn khổ Hiệp định tài trợ của Chính phủ Ba Lan giành cho Việt Nam trong việc trùng tu một số hạng mục của Cung Đình cố đô Huế. Ông làm việc với cường độ rất cao cho dự án này nhưng đã phải bỏ giở công việc vì đột ngột qua đời tại Huế do nhồi máu cơ tim.

Lễ tang của Ông đã được tổ chức rất trọng thể tại Huế theo phong tục Việt Nam. Đến viếng Ông có rất nhiều Đoàn thể chính quyền Trung ương và các địa phương, Đại sứ quán Ba Lan và rất đông đồng nghiệp và người dân thành phố Huế. Huế đã thay mặt nhân dân Việt Nam vĩnh biệt Kazik như một công dân danh dự của thành phố Hoàng gia này.

Tượng đài của Ông đã được dựng ở một ví trí trang trọng của trung tâm thành phố cổ Hội An.

Nhà nước Việt Nam và Nhà nước Ba Lan đã ghi công và trao tặng Ông những Huân chương cao quý.

Kiến trúc sư Kazimierz Kwiatkowski đã về cõi vĩnh hằng, chúng ta nhớ về Ông với những tình cảm biết ơn sâu sắc. Kazik luôn nằm trong ký ức và trái tim của người Việt Nam. Cống hiến của Ông, tấm gương lao động của Ông đã góp phần quan trọng trong việc thắt chặt thêm tình hữu nghị, đoàn kết và hợp tác truyền thống giữa nhân dân hai nước Việt Nam và Ba Lan.

Chúng ta mãi mãi nhớ Kazik!