Các nhà tiên phong về tế bào miễn dịch giành giải y học Lasker 2019

Hai nhà khoa học này cùng đóng vai trò quan trọng trong việc khám phá ra vai trò quyết định của các tế bào miễn dịch. Với thành công đó, họ đã được trao giải thưởng về nghiên cứu y học Lasker 2019 – giải thưởng thường được gọi là giải Nobels của Mỹ.

Nhà miễn dịch học Jacques Miller, làm việc tại Viện nghiên cứu Y học Walter và Eliza Hall ở Melbourne, Australia, và Max Cooper, tại trường đại học Emory tại Atlanta, Georgia, sẽ cùng chia nhau giải thưởng này. Họ đều nhận diện các tế bào T và B đóng vai trò là những hợp phần quan trọng vào khả năng của hệ miễn dịch để ghi nhận các thể sinh bệnh đặc biệt và các tế bào ung thư. Các tế bào B tạo ra các kháng thể - những protein có khả năng ghi nhận các tín hiệu phân tử của những thể sinh bệnh. Các tế bào T hình thành phản vệ chính để chống lại các tế bào đã bị virus lây nhiễm và các tế bào ung thư.

Miller, từng làm việc tại trường đại học London vào cuối những năm 1950 và 1960, đã nhận diện được một quần thể các tế bào miễn dịch phát triển trong tuyến ức của chuột – được gọi là các tế bào bạch huyết T hoặc tế bào T. Ông đã chứng tỏ, việc chuột thiếu một tuyến ức – một cơ quan không có chức năng một cách rõ ràng trong những con vật ở giai đoạn trưởng thành - khiến chúng dễ bị lây nhiễm nhưng lại không thải loại mô ghép từ những loài gặm nhấm khác.

Cooper nghiên cứu về khám phá của Miller khi làm việc tại trường đại học Minnesota tại Minneapolis vào những năm 1960. Ông xác định được các tế bào được tạo ra trong một cơ quan được tìm thấy ở các loài chim - túi Fabricius (the bursa of Fabricius) - là nguồn tạo ra các kháng thể, và sự phát triển của chúng là điều đặc biệt từ các tế bào T. Cooper và những người khác chứng tỏ rằng con người và các loài động vật có vú tạo ra những tế bào bạch huyết B hoặc tế bào B, trong tủy xương.

Đột phá về kháng thể

Nhà nghiên cứu về ung thư Axel Ullrich. Nguồn: epo.org

Bởi vì các kháng thể có khả năng ghi nhận – và ngăn chặn – hầu hết các phân tử, một số protein của kháng thể đã được phát triển thành công trong nhiều loại dược chất. Ba nhà khoa học giúp phát rtieenr một loại thuốc chứa kháng thể được dùng để điều trị ung thư vú hiện hành là những người giành giải Lasker về nghiên cứu y học lâm sàng DeBakey, hạng mục mang tên nhà phẫu thuật tim lồng ngực và điều trị ngoại khoa Michael E. DeBakey kể từ năm 2008.

H. Michael Shepard và Axel Ullrich – sau đó tại doanh nghiệp công nghệ sinh học Genentech ở Nam San Francisco, California – hợp tác với Dennis Slamon, nhà ung thư học tại trường đại học California, Los Angeles, để làm ra thuốc Herceptin. Đó là điều trị kháng thể đơn dòng đầu tiên để cô lập HER2, một loại protein là nguyên nhân dẫn đến ung thư. Ullrich là một trong số nhiều người nghiên cứu một cách độc lập để nhận diện được gene HER2. Cùng với Shepard, ông đã tìm hiểu các tác động dẫn đến ung thư của chúng. Slamon trong khi đó chứng tỏ một số u tuyến vú đã có thêm các bản sao của gene HER2 và tạo ra quá nhiều protein của chúng. (Ullrich hiện giờ làm việc tại Viện Sinh hóa Max Planck ở Martinsried, Đức và Shepard tại Biooncology Consultants ở San Diego, California.)

Giải thưởng thứ ba là giải thưởng Lasker-Bloomberg về dịch vụ công được trao cho Gavi, một liên minh về Vaccine. Tổ chức phi chính phủ này có trụ sở ở Geneva, Thụy Sỹ, quyên góp tiền để trả tiền vaccine cho các quốc gia có thu nhập trung bình và thấp. Họ đã hỗ trợ việc tiêm vaccin cho 760 triệu trẻ em ở 73 quốc gia. Tháng trước, họ mới lập dược một khoản huy động vốn trị giá 7,4 tỷ USD, với mục tiêu chủng ngừa cho 300 triệu người vào năm 2025.

Anh Vũ dịch

Nguồn: https://www.nature.com/articles/d41586-019-02710-5