Điều trị chấn thương một mắt bằng tế bào gốc của mắt lành

Với một cuộc phẫu thuật thí nghiệm mang tính đột phá, các nhà khoa học đã điều trị cho bốn bệnh nhân với những chấn thương nặng ở một mắt bằng việc ghép các tế bào gốc của mắt khỏe mạnh còn lại.

“Những báo cáo về từng trường hợp của cả bốn bệnh nhân đều chứng tỏ sự cải thiện trong một vài tham số và một sự suy giảm thực sự trong vết thương và triệu chứng của họ”, Ula Jurkunas, một nhà nhà nghiên cứu nhãn khoa tại Cơ sở nghiên cứu Mắt và Tai Massachusetts Eye và là tác giả đầu của nghiên cứu mới, trao đổi với Science Friday.

Ví dụ, Phil Durst, một trong những người tham gia nghiên cứu, đã phải chịu đựng một tổn thương do hóa chất gây ra và “hoàn toàn mù với những cơn đau đầu gây suy nhược” trước khi được chữa trị, đã kể như vậy với hãng thông tấn AP. Giờ thì ông đã bình phục đủ tốt để có thể lái xe bình thường.

Dù nghiên cứu này không xem xét việc điều trị hiệu quả như thế nào, nó cũng cho thấy hoàn toàn có thể đạt được sự tiến triển trong điều trị tổn thương mắt mà không gặp phải bất kỳ nguy hiểm tức thời nào. Các nhà nghiên cứu đã báo cáo kết quả trên tạp chí Science ¹. Một điều trị lâm sàng dài hạn hơn, lớn hơn hiện đang được tiến hành để đánh giá hiệu quả của phương pháp điều trị này.

“Tôi nghĩ chúng tôi đã chứng tỏ có thể sử dụng các tế bào gốc của cơ thể chúng ta và nuôi chúng rồi đặt chúng trở lại một bệnh nhân, và điều đó hoàn toàn an toàn”, Jurkunas nói với Science Friday về nghiên cứu sơ bộ này. “Dữ liệu hiệu quả là bước tiếp theo chúng tôi sẽ chứng tỏ”.

Điều trị mới có thể giúp con người thiếu hụt tế bào gốc rìa giác mạc, điều ở một mắt có thể dẫn đến đau, mù lòa và việc mỏng giác mạc, hoặc các mô ngoài trong suốt của mắt. Nó xuất hiện khi các tế bào gốc trong rìa giác mạc – một phần của mắt quanh giác mạc – thất bại trong sửa chữa và tái phát triển bề mặt  của giác mạc sau một chấn thương, ví dụ như bỏng hóa chất, ảnh hưởng của bức xạ hay độc chất, theo trường đại học Columbia.

Các chấn thương mắt thi thoảng được điều trị bằng việc ghép giác mạc nhưng nếu các bệnh nhân thiếu tế bào gốc rìa giác mạc, nỗ lực này thường vô nghĩa.

Hiện tại, một số dạng khác của việc ghép tế bào gốc rìa giác mạc cũng bộc lộ một số nhược điểm – chúng liên quan đến việc sinh thiết lớn từ mắt khỏe của một bệnh nhân nên có thể khiến cho mắt gặp phải nguy cơ rủi ro hoặc đòi hỏi các tế bào hiến tặng, điều có thể khiến cho mắt của bệnh nhân không thích nghi được.

Trong nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu đã đặt một lượng mẫu nhỏ sinh thiết từ rìa giác mạc mắt khỏe của từng bệnh nhân, sau đó phân tách các tế bào gốc từ phần còn lại của mô sinh thiết. Sau đó họ nuôi các tế bào gốc trong một phòng thí nghiệm trong một vài tuần trước khi chuyển chúng cho mắt bị thương của bệnh nhân.

Đợt điều trị lâm sàng này có năm bệnh nhân tất cả, bốn trong số này đã đón nhận tế bào ghép. Các tế bào sinh thiết của bệnh nhân còn lại không sinh trưởng thành công trong phòng thí nghiệm, vì vậy điều trị chưa hoàn thành. Các nhà ghiên cứu theo dõi bốn bệnh nhân được ghép trong vòng 12 tháng. Tầm nhìn của hai trong số này đã được cải thiện và hai người còn lại, việc phẫu thuật đang được chuẩn bị cho một cuộc ghép giác mạc.

Các nhà nghiên cứu đang vô cùng phấn khích về nghiên cứu chứng minh khái niệm này, Julie Schallhorn, một bác sĩ nhãn khoa tại Đại học California, San Francisco, người không tham gia vào nghiên cứu, trao đổi với NBC News. “Đây là một điều kiện bệnh tật vô cùng khó để điều trị”, cô nói. “Không hề có bất cứ giải pháp đủ tốt cho đến phát hiện hiện tại”.

Khoảng 1.000 người mỗi năm ở Mỹ bị tổn thương một mắt không thể dung nạp giác mạc ghép, Jurkunas nói với Time. Tuy nhiên, do việc điều trị của nghiên cứu này sử dụng tế bào gốc từ mắt lành, nên nó không thể áp dụng đối với những người bị đau cả hai mắt.

Pha tiếp theo của nghiên cứu sẽ theo dõi các bệnh nhân trong vòng 18 tháng và quy tụ 15 bệnh nhân tham gia, theo AP.

Việc điều trị mới này “vô cùng hứa hẹn và tràn đầy hy vọng bởi nếu thành công, sẽ là một lựa chọn tốt cho những ca phức tạp”, Sezen Karakus, một nhà nhãn khoa tại trường Y ĐH Johns Hopkins, người không tham gia vào nghiên cứu, nói với NBC News.

Thanh Hương tổng hợp

Nguồn: https://www.smithsonianmag.com/smart-news/scientists-treat-severe-injuries-in-one-eye-with-stem-cells-from-the-other-180982774/

https://time.com/6305754/stem-cell-vision-restoration/

https://apnews.com/article/blindness-stem-cell-transplant-eyes-b2896563880f2ef9b6eda43263aec095