MBA không còn được đánh giá cao bởi người tuyển dụng lao động

 TÌM KIẾM một lợi thế cạnh tranh luôn là nỗi ám ảnh đối với những người đang học lấy bằng MBA. Những sinh viên dành nhiều thời gian để nỗ lực nghiên cứu về những chi tiết sẽ giúp họ dẫn đầu trong số đông, và nền tảng tri thức ở một trường đại học kinh tế sẽ đảm bảo cho những kết quả hấp dẫn trong tương lai. Nhưng điều đó liệu rằng có phải chỉ là một sự lãng phí thời gian?

MBA là viết tắt của Master of Business Administration – Thạc sĩ chuyên ngành Quản trị Kinh doanh. Chương trình này có nguồn gốc từ Mỹ, đưa ra những cách tiếp cận khoa học cho việc quản lý các công ty trong nhiểu lĩnh vực. Trải qua quá trình hình thành và phát triển, hiện nay MBA là một trong những chương trình sau đại học thu hút được sự quan tâm và theo học của nhiều người nhất. 

Những người phản đối việc đào tạo MBA tràn lan cho rằng một số lượng lớn những tổ chức trên toàn thế giới cung cấp bằng MBA, hoặc những điều tương tự như vậy, đã dẫn đến sự giảm sút của tiêu chuẩn giảng dạy. Theo một nghiên cứu, chỉ có 7% sinh viên tốt nghiệp từ 5500 trường đại học kinh tế của Ấn Độ tìm được việc làm sau khi ra trường. Một ý kiến không đồng tình khác cho rằng, không phải do việc có được bằng MBA là quá khắt khe. Mà ngược lại, việc dễ dàng đăng ký vào một chương trình đào tạo MBA đã thay đổi ý nghĩa của MBA đối với nhà tuyển dụng.

Debbie Goodman-Bhyat, chủ của hãng Jack Hammer, một headhunter người Nam Phi (headhunter là cụm từ chỉ những người làm trong nhóm ngành nhân sự chuyên đi săn chất xám, nhân tài theo đơn đặt hàng từ các công ty khách hoặc cho chính công ty mình. Những công ty headhunter lớn ở Việt Nam hiện nay là VIPdatabase Corp, Nhân Việt, First Alliances…) cho biết: các công ty không còn coi MBA như một yếu tố khác biệt, trừ phi nó được cấp bởi những trường kinh tế tốt nhất thế giới. Hiện nay không thật sự nhiều trường kinh tế cấp bằng MBA, nhưng có vô số cách để học. Học MBA trực tuyến đang ngày càng trở nên phổ biến, các chương trình học bán thời gian được tổ chức có thể giúp những ai không có đủ điều kiện để học toàn thời gian. Nói một cách đơn giản, MBA không còn là hiếm, và nó không còn là sự đảm bảo cho một việc làm.

Chương trình MBA được thương mại hóa như một lối tắt để có thu nhập cao hơn. Thường thì là như vậy. Theo số liệu của bản thống kê cuối cùng của The Economist, tỷ lệ sinh viên có bằng MBA mong chờ được tăng lương tăng đến 79%. Và mong muốn ưu tiên vẫn là tìm được một công việc. Nhưng ngày nay đặt thêm “MBA” vào đầu CV không còn đảm bảo cho cơ hội tìm việc. Ở Mỹ, số lượng bằng MBA được cấp bởi các trường kinh tế đã tăng gấp 7 lần kể từ năm 1970. Gần 200,000 sinh viên từ các tổ chức của Mỹ đã được cấp bằng Thạc sĩ kinh tế mỗi năm kể từ năm 2010. 

“Bằng MBA không nên là một sự lựa chọn ưu tiên” cho những người tìm kiếm công việc kinh doanh, Bà Goodman-Bhyat nói, bởi vì cụm từ không còn giữ được uy tín mà các tổ chức đã tạo nên. Trình độ thạc sỹ ở lĩnh vực khác có thể phục vụ tốt hơn cho mọi người khi tìm kiếm một công việc ở mức điều hành, bà cho biết thêm. Thật vậy, theo một cuộc khảo sát của Jack Hammer, mặc dù 45% top 40 giám đốc điều hành ở Nam Phi có trình độ thạc sĩ, nhưng ít hơn một nữa trong số đó là bằng MBA. Bằng MBA hữu ích đối với những người tốt nghiệp ngành nghệ thuật muốn tìm kiếm một tấm bằng kinh doanh ở trình độ thạc sĩ, nhưng bà Goodman-Bhyat tin rằng học bất cứ một loại bằng chất lượng cao nào về kinh tế cũng có thể làm được những công việc như thế.

Điều này còn được chứng tỏ bởi nhiều báo cáo khác nữa. Hơn 20% sinh viên tốt nghiệp tại các trường kinh tế nói rằng các khóa học của hội đồng GMAT (đây là hội đồng cung cấp tài liệu ôn luyện và tổ chức kỳ thi đánh giá tiêu chuẩn trình độ và khả năng của sinh viên nộp đơn vào chương trình học cao cấp về kinh doanh và quản trị) không cải thiện khả năng kiếm thêm thu nhập của họ. Với một chương trình MBA tiêu tốn 100,000 đô la hoặc hơn tại các trường tốt nhất, cần cân nhắc kỹ càng liệu việc nhất thiết sở hữu một tấm bằng có thật sự khiến cho ứng cử viên trở nên nổi bật trong thị trường việc làm đang cạnh tranh gay gắt. Có thể, trong một thế giới mà dường như ai cũng sở hữu một tấm bằng MBA, trờ thành một người duy nhất không có bằng MBA sẽ khiến bạn trở nên khác biệt.

Phương Thảo dịch.