Tỷ lệ đông máu sau tiêm AstraZeneca cao hơn vaccine khác

Con số này được Cơ quan Dược phẩm châu Âu (EMA) công bố ngày 8/4, sau khi xác nhận đông máu là tác dụng phụ hiếm gặp của vaccine Covid-19 AstraZeneca.

Tỷ lệ đông máu cao hơn dự kiến

EMA ghi nhận vaccine Covid-19 gây cục máu đông và làm giảm tiểu cầu. Tháng 3, EMA phân tích 62 trường hợp huyết khối tĩnh mạch não (CVST), một dạng máu đông cực kỳ hiếm gặp ở não và 24 ca huyết khối tĩnh mạch tạng, hay cục máu đông vùng bụng. Trong số này, 18 người đã tử vong. Đến ngày 4/4, tổng số ca đông máu tăng lên đến 169.

Tỷ lệ đông máu sau tiêm vaccine AstraZeneca trong hai tuần nghiên cứu của tháng 3 là 4,6 trên 1 triệu người, theo EMA. Thông thường, tỷ lệ đông máu của người dân trong một năm là 5 trên 1 triệu người. Tỷ lệ đông máu sau tiêm vaccine Pfizer là 0,2 trên 1 triệu người, Moderna là 0.

Con số này có thể thay đổi trong thời gian tới, khi nhiều người được chủng ngừa hơn, theo EMA. Dữ liệu của từng vùng cũng khác nhau. Thực tế, tỷ lệ đông máu sau tiêm vaccine tại Anh thấp hơn phần lớn châu Âu.

Số người nữ đông máu cao hơn

Tại Đức, 29 trong số 31 người bị đông máu là phụ nữ. Song EMA cho rằng tình trạng này có thể do một số nước ưu tiên tiêm chủng cho nhân viên y tế, vốn có nhiều người là nữ. Thực tế, khoảng hai phần ba số người được tiêm vaccine ở châu Âu vào đầu năm nay là phụ nữ. Vì vậy, cơ quan quản lý chưa rõ phụ nữ có thực sự chịu nhiều tác dụng phụ sau tiêm vaccine hơn hay không.

Khi được hỏi liệu lợi ích của vaccine có vượt xa rủi ro đối với tất cả độ tuổi, giới tính, bao gồm phụ nữ trẻ, Sabine Straus, Chủ tịch Ủy ban Đánh giá Rủi ro Dược phẩm của EMA (PRAC), cho biết: "Đây là điều rất khó trả lời".

Số ca đông máu được báo cáo tương đối ít, dữ liệu về chúng còn hạn chế, vì vậy rất khó đưa ra kết luận về nhóm chịu nhiều tác dụng phụ nhất. Khi cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro của vaccine, EMA nhìn vào bức tranh tổng thể, gộp chung người bệnh với nhau, bất kể tuổi tác, giới tính.

 

Người trẻ bị đông máu sau tiêm vaccine nhiều hơn

So với giới tính, cơ quan y tế Anh có nhiều dữ liệu về phản ứng phụ sau tiêm vaccine dựa trên độ tuổi hơn. Tỷ lệ đông máu ở người trẻ cao hơn so với người lớn tuổi, các chuyên gia kết luận hôm 7/4.

Phân tích của Trung tâm Truyền thông về Rủi ro và Bằng chứng Winton tại Đại học Cambridge, công bố trong cuộc họp báo của chính phủ Anh ngày 7/4, cho thấy vaccine có thể gây hại nghiêm trọng cho người từ 20 đến 29 tuổi.

Hiện tượng đông máu dường như ít xảy ra ở nhóm cao tuổi. Ở nhóm dân số trên 60 tuổi, tỷ lệ là 2 trên 1 triệu người.

Chứng đông máu phụ thuộc nhiều vào yếu tố bệnh nền, di truyền, lối sống hoặc các loại thuốc men đang sử dụng. Nghiên cứu ước tính 3-15% người dân châu Âu có yếu tố V Leiden, tình trạng di truyền làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối. Tại Mỹ, 5-8% người dân có một trong các đặc điểm di truyền dễ dẫn đến chứng bệnh này.

Vaccine AstraZeneca chủ yếu gây ra các ca đông máu bất thường như huyết khối nghiêm trọng xung quanh não, kèm giảm tiểu cầu. Đây là hiện tượng hiếm gặp bởi thông thường, tiểu cầu là thành phần giúp cầm máu. Lượng tiểu cầu cao mới dễ gây huyết khối.

Vaccine AstraZeneca có an toàn?

Các quốc gia bắt đầu giới hạn độ tuổi tiêm vaccine AstraZeneca sau tuyên bố ngày 7/4 của EMA, song không thay đổi quan điểm rằng "vaccine đang cứu nhiều mạng sống".

"Hiện tượng đông máu kết hợp giảm tiểu cầu rất hiếm gặp, lợi ích ngăn ngừa Covid-19 của vaccine vẫn lớn hơn rủi ro từ tác dụng phụ", EMA kết luận.

Dữ liệu thực tế tại các nước cho thấy vaccine giúp giảm số ca nhập viện và tử vong do Covid-19. Bộ Y tế Công cộng Anh ước tính vaccine đã ngăn ngừa được 6.100 ca tử vong ở người từ 70 tuổi trở lên vào cuối tháng 2, vài tuần sau khi nước này triển khai tiêm chủng.

Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp đông máu sau tiêm vaccine AstraZeneca, chiến dịch tiêm chủng vẫn tiếp tục triển khai. Hơn 800.000 liều vaccine AstraZeneca được tài trợ thông qua cơ chế Covax bắt đầu được điều phối đến 63 tỉnh thành để tổ chức tiêm cho những nhóm ưu tiên chống dịch. Đến nay, hơn 56.000 người đã được tiêm vaccine Covid-19.