Mặt tiền nhà nghiêng về phía trước với móc tời ở Amsterdam

Những ngôi nhà trên kênh ở Amsterdam không chỉ có các đầu hồi như các tác phẩm kiến trúc và nghệ thuật với kiểu dáng rất phong phú (Đầu hồi đa dạng của những ngôi nhà ở Amsterdam, http://khcn.vnorg.pl/vi/news/Khoa-hoc/Dau-hoi-da-dang-cua-nhung-ngoi-nha-o-Amsterdam-5254/), mà điều đặc biệt là gần đỉnh các đầu hồi này đều có dầm và móc và mặt tiền nhà thì nghiêng về phía trước

Các móc tời trên đầu hồi nhà

Các đầu hồi của các ngôi nhà trên kênh ở Amsterdam đều có dầm nhô ra ở độ cao gần đỉnh đầu hồi với móc gắn trên nó. Móc này là để gắn bánh xe ròng rọc và dây thừng vào (móc tời). Dầm phần lớn là bệ xây bằng gạch hay bê tông với móc bằng kim loại. Nhưng cũng nhiều nhà có dầm và móc ở trên cùng một khung bằng kim loại gắn vào tường đầu hồi nhà. Dầm và móc này là hệ thống „thang máy thủ công” rất tiện dụng, đã được phát triển để vận chuyển đồ từ thời trung cổ.
Tuy rằng chúng đã tồn tại hàng mấy trăm năm, các móc tời này không phải là đồ cổ. Chúng hiện vẫn phát huy công dụng thực tế khi được sử dụng để nâng các vật nặng hoặc cồng kềnh lên các tầng trên của ngôi nhà. Khi dạo bước ở Amsterdam, cũng không mấy hiếm khi du khách gặp cảnh các thợ xây dựng đang dùng tời kéo nguyên vật liệu xây dựng hay đồ đạc vào nhà qua của sổ.

Dây thừng với móc tời đang được sử dụng để kéo đồ lên tầng hai của ngôi nhà ở Prinsengracht 650.

Những ngôi nhà trên kênh ở Amsterdam rất hẹp. Lý do là vì vào thời Trung cổ, chủ sở hữu nhà ở bên bờ kênh phải trả tiền thuế tính theo chiều rộng của mặt tiền của nhà hướng ra kênh. Để tránh phải trả thuế cao, nên các ngôi nhà thường có chiều rộng rất hạn chế. Để có diện tích đủ lớn cho các chức năng (kho trữ hàng, cửa hàng, phần ở của gia đình), các ngôi nhà được thiết kế theo dạng ống, hẹp nhưng dài và cao.
Cũng vì bị giới hạn về chiều rộng nên hầu hết các ngôi nhà ở Amsterdam đều có cầu thang rất hẹp, rất dốc và thậm chí xoắn vòng, nên khó có thể vận chuyển những đồ vật lớn và cồng kềnh qua cửa vào nhà từ tầng trệt rồi đưa lên các tầng nhà cao. Giải pháp cho vấn đề này là các đồ vật lớn và cồng kềnh phải được đưa lên cao từ phía ngoài nhà, rồi chuyển vào trong qua cửa sổ của các tầng nhà thích hợp. Do vậy, cần đến dầm và móc để có thể móc ròng rọc vào đó và dùng dây thừng để kéo đồ lên. Đơn giản chỉ là một cái móc lớn bằng kim loại gắn vào một bệ gắn nhô ra khỏi đầu hồi. Tuy nó không phải là một vật trang trí, nhưng cũng có khá nhiều chủng loại với nhiều kiểu dáng khác nhau. Chỉ cần dạo quanh phố Damrak khoảng 15 phút (từ nhà ga trung tâm ra quảng trường chính Damsquare) và khu phố gần nhà thờ cổ (De Oude Kirk, phía trái Damrak) là đã thấy đủ kiểu dầm và móc khác nhau. Phần lớn là dầm với móc đơn, nhưng cũng có cả dầm với móc kép (hai móc trên cùng một dầm). Có nhà có hai dầm với móc riêng ở trên cùng một đầu hồi.
Hầu hết các dãy phố nhà nào cũng có đầu hồi với dầm và móc. Khi đi vào những phố hẹp, du khách sẽ rất ấn tượng khi dầm và móc chĩa ra tua tủa từ cả hai bên phố.

Dầm và móc ở quanh khu Damrak-De Oude Kirk ở Amsterdam. Dầm xây bằng gạch với móc đơn (trái góc trên), dầm và móc bằng kim loại trên cùng một khung (giữa-trái, ở trên), hai dầm với hai móc ở trên cùng một đầu hồi nhà (giữa-phải, ở trên), hai nhà liền kề có hai dầm-móc đơn giống nhau (phải, góc trên và trái, góc dưới), dầm với móc kép (phải, góc dưới).

Cả dãy phố với dầm và móc: Westerstraat, Prinsengracht và gần Oude Kirk

Mặt tiền nhà nghiêng về phía trước

Điểm đặc biệt nữa của nhiều ngôi nhà ở Amsterdam là mặt tiền nhà nghiêng về phía trước. Nguyên do hết sức đơn giản. Do vì sử dụng móc tời ở đầu hồi nhà để kéo đồ lên cao, nên khi mặt tiền ngôi nhà được xây nghiêng về phía trước sẽ giúp ngăn việc các vật dụng va chạm vào mặt tiền của tòa nhà trong quá trình kéo lên cao.
Mặt nhà nghiêng được thực hiện một cách có chủ ý. Thậm chí là cho đến đầu thế kỷ 19, các quy định xây dựng ở Amsterdam có quy định cụ thể rằng tất cả các ngôi nhà xây dựng cần phải nghiêng về phía trước và có cả qui định cụ thể là phải nghiêng bao nhiêu độ. Những ngôi nhà ở các góc phố thì cần phải có cả hai mặt nhà nghiêng về phía trước.
Điển hình của mặt tiền nghiêng là Cafe Papeneiland, ngôi nhà ở Brouwersgracht 2 hay cả dãy nhà ở Nieuwe Spiegelstraat. Cafe Papeneiland ở góc của hai phố, nên có cả hai mặt tiền nghiêng hướng ra Herengracht và Brouwersgracht.

Mặt tiền nhà nghêng: Cafe Papeneiland và ngôi nhà ở Brouwersgracht 2.

Cả dãy phố với mặt tiền nhà nghêng ở Nieuwe Spiegelstraat.

Phải đến thời Napoleon, những ngôi nhà với mặt tiền thẳng mới được xây dựng. Thậm chí đến nửa đầu thế kỷ 20, mặt tiền nghiêng vẫn bị cấm xây dựng.
Ngày nay, mặt tiền nghiêng của nhiều ngôi nhà mới vẫn được phép xây dựng, một khi mặt tiền của tất cả các ngôi nhà lân cận cũng được xây nghiêng, hoặc để bảo tồn diện mạo cũng như tạo sự hài hòa với các ngôi nhà xung quanh.
Mặc dù nhiều ngôi nhà trên kênh ở Amsterdam trông có vẻ nguy hiểm, nhưng chúng hoàn toàn an toàn. Chính quyền rất chú trọng đến những ngôi nhà nghiêng và thường xuyên khảo sát hay giám sát các tòa nhà này.