Sách lấy ảnh Phó giáo sư Đỗ Lai Thúy minh họa Xuân Diệu

Cuốn sách Văn hóa và con người xứ Nghệ - những bức chân dung do Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Duy Quý và Cử nhân Nguyễn Trọng Đệ thực hiện, nhà xuất bản Văn hóa Thông tin ấn hành. Sách dày 600 trang, khổ16x24 cm, số lượng in: 1000 cuốn, phát hành năm 2011.

Ảnh Đỗ Lai Thúy đưa vào trang viết về Xuân Diệu.

Sách có những nhầm lẫn sơ đẳng trong việc dùng ảnh, khiến nhiều độc giả nhìn vào đều nhận ra sai sót. Cụ thể, trang 249 viết về nhà thơ Xuân Diệu, sách thay ảnh ông hoàng thơ tình bằng ảnh Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Lai Thúy. 

Việc thay ảnh tùy tiện còn có trong trang 368. Trang này viết tiểu sử Mai Thúc Loan, nhưng lại đăng ảnh vua Minh Mạng.

Tại trang 496 viết về tiểu sử của danh nhân Nguyễn Thiếp (1723 - 1804, hiệu là La Sơn Phu Tử), nhưng lại dùng ảnh Nguyễn Hữu Diên. Nguyễn Hữu Diên là bí danh của Nguyễn Thiếp (1894 - 1932), ông từng là Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh, bị mật thám bắt và kết án tù khổ sai. La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp sống ở thế kỷ thứ 18, Việt Nam khó lòng có máy ảnh, và giả sử có, cũng không thể in ra ảnh (ảnh cố định đầu tiên được chụp năm 1826 tại Paris). Chỉ cần suy luận logic như vậy, đã thấy việc đem một tấm ảnh chụp đen trắng minh họa cho một danh sĩ thế kỷ 17 là không đúng.

Không chỉ mắc lỗi dùng ảnh, cuốn sách còn đưa ra nhiều thông tin cũ và lạc hậu. Phó Giáo sư Cao Xuân Hạo đã mất từ năm 2007, nhưng sách vẫn viết: "Hiện sống ở Thành phố Hồ Chí Minh". Lỗi này cũng xảy ra tương tự với nhà thơ Chính Hữu (mất năm 2007).

Trang 207 về Giáo sư Nguyễn Tài Cẩn, sách viết: "Từ 1961 đến nay: Công tác tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, là giáo viên khoa Ngữ văn". Trang 513 về Giáo sư Nguyễn Cảnh Toàn, sách viết: "Tháng 4/1976 đến nay làm Thứ trưởng Bộ Giáo dục"... Các cá nhân đều đã nghỉ hưu hơn 10 năm nay, không còn làm công tác quản lý. Tuy nhiên, nhiều thông tin cũ kỹ thiếu cập nhật được dùng tràn lan trong sách.

Trên trang bìa sách đề tên Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin. Trang xi nhê sách ghi "Chịu trách nhiệm xuất bản: Lê Tiến Dũng", "Giấy phép xuất bản sách số: 1079-2010/CXB/04/02-141/VHTT cấp ngày 14/12/2010".

Sách "Văn hóa và con người xứ Nghệ - những bức chân dung".

Chuyên viên phòng Quản lý Xuất bản - Cục Xuất bản, In và Phát hành - mới đây đã kiểm tra và cho biết cuốn sách không được nộp lưu chiểu, không có đăng ký xuất bản. Số đăng ký xuất bản ghi ở trang xi nhê là mạo danh. Bà Mai Thị Hương - Trưởng phòng Quản lý Xuất bản - nói đối với những cuốn sách không đăng ký xuất bản, không có giấy phép phát hành như thế thì biện pháp xử lý là cho thu hồi. "Chúng tôi sẽ làm công văn tham mưu Cục trưởng, đề nghị thu hồi cuốn sách" - bà Mai Hương nói.

Văn hóa và con người xứ Nghệ - Những bức chân dung nối dài những sai sót trong việc sử dụng hình ảnh phản cảm của nhiều ấn bản. Từ đầu năm 2014 tới giữa tháng 12, Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin đã có tới 60 cuốn sách vi phạm và bị xử phạt hành chính, trong đó có những cuốn sai phạm gây bất bình trong dư luận như: Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh(tác giả Vũ Chất) có nhiều chỗ giải nghĩa sai lệch bản chất từ vựng; Những vị tướng lừng danh trong lịch sử dân tộc và Hỏi đáp nhanh trí (tác giả Đức Trí) có nội dung bạo lực, nhảm nhí và phi giáo dục; Việt sử những bất ngờ lý thú (tác giả Lê Thái Dũng) có một số chi tiết không chuẩn xác về sự kiện;Truyện cổ tích về các loài chim và muông thú và Hắn (tác giả Vũ Diên); Gió đưa cây cải (tác giả Bùi Thanh Minh) và Thái sư Bân Quốc Công Đinh Lễ(tác giả Đinh Văn Đạt) có những chi tiết chưa được xác minh, dễ gây hiểu lầm về lịch sử và anh hùng dân tộc...

Vì những sai sót liên tiếp này, tháng 12/2014, Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin đã bị đề nghị tạm dừng hoạt động để kiểm điểm các cá nhân liên quan và kiện toàn tổ chức.

Khải Mông