Tại sao các máy bay đã và còn sẽ „mất tích”?

Chủ nhật vừa qua lần thứ hai trong năm nay chúng ta gặp trường hợp sau tai nạn, người ta không biết ngay xác máy bay đang nằm ở đâu. Chiếc máy bay của hãng AirAsia mất tích ở đâu đó trong biển Java, mà ta không biết nó nằm chính xác ở đâu. Tại sao ở giai đoạn mà kỹ thuật hiện đại cho phép xác định vị trí mỗi người trong chúng ta ở một thời điểm tùy ý mà tình hình lại như vậy? Lý do rất đơn giản: ấy là do một nguyên nhân nào đó mà các máy bay không được trang bị hiện đại. Ông S.E. Smith viết một bài trên blog của tờ báo The Daily Dot đã đề cập đến việc này. Ông nói tới điều mà rất nhiều người trong chúng ta không hề biết: ấy là các phương pháp dùng định vị máy bay trong quá trình bay thực tế rất lộn xộn và không đảm bảo. Chính vì vậy mà các hãng hàng không gặp rất nhiều khó khăn khi phải tìm xác máy bay khi bị tai nạn. Trong thực tế, việc các đài không lưu không biết vị trí chính xác của máy bay là rất hay gặp.

 Vấn đề ở chỗ dù đã có các phương pháp định vị hiện đại và tin cậy, nhưng các hãng hàng không đều không muốn áp dụng. Một số hãng vẫn còn dùng các giải pháp công nghệ của những năm 30 của thế kỷ trước! Không biết vì lý do tài chính hay do bảo thủ mà trang bị của các máy bay chở khách đều kém hơn công nghệ của điện thoại di động mà mỗi chúng ta đều có trong túi quần!

Như vậy để định vị máy bay người ta không dùng GPS hay định vị vệ tinh, mà vẫn dùng công nghệ ra-đa già cỗi. Hiệu quả của việc dùng ra đa để xác định các vật thể lớn trên không là không còn bàn cãi, vấn đề là ở chỗ nó có nhiều hạn chế. Hạn chế chính là tầm nhìn xa. Khi máy bay bay trên đại dương, cách xa các trạm không lưu, ngay độ cong của mặt quả đất đã hạn chế tầm nhìn của sóng ra đa. Lúc này các nhân viên không lưu chủ yếu dựa vào tín hiệu gửi đi từ ra đa từ các con tàu trên biển, mà các con tàu này vị trí không cố định, hay không bao quát được toàn bộ không gian. Thế là chỉ cần có một „chỗ hở” ấy, việc tìm máy bay đã trở nên vô cùng khó khăn rồi.

Có một phương pháp khác là tìm theo ảnh chụp của các vệ tinh, nhưng vì các vệ tinh này không phủ khắp quả đất nên nếu máy bay ở chỗ không sóng ra đa nào tới, hoặc không nằm trong tầm nhìn của một vệ tinh nào đấy, thì chẳng có gì ngạc nhiên là nếu xảy ra tai nạn khi đó, người ta không biết phải tìm máy bay ở đâu.

Vậy thì tại sao họ không dùng công nghệ GPS mà trong túi mỗi chúng ta đều có khi sử dụng điện thoại di động? Phần lớn các máy bay đều có trang bị khối GPS để phục vụ cho phi công, nhưng số liệu của nó không được gửi về trung tâm điều khiển, do giá thành truyền tin quá cao cho các hãng hàng không.

Chính là vì lý do này mà năm nay đã có hai lần và cả trong tương lai, sẽ có lúc khi mất liên lạc, ta không biết máy bay đang nằm ở đâu. Hộp đen của máy bay chỉ dùng tín hiệu siêu âm, nên nếu nó nằm sâu quá dưới nước, thì việc tìm xác máy bay là không dễ, như ta thấy hiện nay.

Hiện nay Cơ quan quản lý Hàng không Liên bang ở Mỹ (FAA) đã có giải pháp chắc chắn cho vấn đề này, đó là hệ thống có tên là Next Gen. Phương pháp định vị mới có hiệu quả hơn nhiều so với phương pháp đang dùng, nhưng vấn đề là ở chỗ nó mới có kế hoạch đang đưa vào sử dụng chỉ ở Hoa kỳ. Chừng nào mà các hãng hàng không khác trên thế giới không tham gia vào, thì tác dụng của hệ thống mới để nghiên cứu tai nạn sẽ chẳng được cải thiện là bao.

Vậy chúng ta chỉ còn hy vọng, là cuối cùng thì các hãng hàng không phải đầu tư thêm tiền vào hệ thống cho phép trả lời câu hỏi đơn giản nhất: máy bay của chúng ta hiện đang ở đâu. Khi đó nếu xảy ra tai nạn, việc tìm ra xác máy bay sẽ là chìa khóa để tìm nguyên nhân và loại bỏ các sai lầm có thể gây ra tai nạn loại ấy. Cuối cùng đó cũng là vì sự an toàn của chúng ta. ​